مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی و ادبی مهر سال 90

فرهنگ و تاریخ > میراث‌ایران - همشهری آنلاین: مهر 90 سرشار از وقایع و رخدادهای فرهنگی و ادبی و مالامال از چالش‌های گوناگون بود که از مهم‌ترین آنها می‌توان به غیبت ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، مسدود شدن غرفه کشورمان در این نمایشگاه و واکنش‌های جالب توجه وزارت ارشاد به این قضیه اشاره کرد. امضای تفاهمنامه همکاری میان خبرگزاری مهر و «افه» اسپانیا، حضور رهبر فرزانه انقلاب بر بالین احمد عزیزی، انتخاب توماس ترانسترومر به عنوان برنده نوبل 2011، برگزاری دومین همایش بین‌المللی شاعران ایران و جهان، انتخاب اعضای هیأت مدیره انجمن قلم ایران و ... اخبار مهم فرهنگ و ادب در مهرماه سال 90 بود که خبرنگار مهر، این خبرها را یک بار دیگر در کنار هم قرار داده و آنها را مرور کرده است: امضای تفاهمنامه همکاری میان خبرگزاری مهر و «افه» اسپانیا خبرگزاری 7 زبانه مهر و آژانس خبری «افه» اسپانیا در هفتمین روز مهرماه سال گذشته تفاهمنامه همکاری امضا کردند. «رضا مقدسی» مدیرعامل خبرگزاری مهر، «الژاندرو گریژلمو گارسیا» رئیس و «ماریا دلور آلوارز مورالز» مدیرعامل خبرگزاری «افه» اسپانیا با هدف گسترش مرزهای فرهنگی و ارتباطی و توسعه روابط علمی ـ فرهنگی بین ایران و اسپانیا و به منظور کشف فرصت‌های همکاری مورد علاقه دو طرف، تفاهمنامه همکاری امضا کردند. براساس این یادداشت تفاهم، دو خبرگزاری متعهد شدند به بررسی راه‌های گسترش روابط دو جانبه در زمینه تبادلات خبری، عکسی، ویدئویی و برگزاری دوره‌های آموزشی، تبادل هیئت‌های رسانه‌ای در راستای ارتقای سطح فنی و تکنولوژیکی یکدیگر بپردازند. خبرگزاری «افه» در سال 1939 تاسیس شده و به 6 زبان کاتالانی، پرتغالی، اسپانیایی، گالسیانی، انگلیسی و عربی به انتشار اخبار می‌پردازد. دفتر اصلی آن در مادرید اسپانیان است؛ 17 دفتر داخلی و 39 دفتر برون مرزی دارد. این خبرگزاری دارای 4 چاپخانه در 5 قاره دنیا است و با قریب به 50 خبرگزاری جهان ارتباطات خبری دارد. این خبرگزاری اسپانیایی با داشتن 3000 پرسنل حرفه‌ای از 60 ملیت جهان در 120 کشور، اصلی‌ترین آژانس خبری چند رسانه‌ای دنیا به زبان اسپانیولی، چهارمین خبرگزاری بزرگ جهان و پنجمین خبرگزاری مهم دنیا پس از آسوشیتدپرس، رویترز،, UPI, AFP محسوب می‌شود. خبرگزاری «افه» آرشیو عکسی 13 میلیونی در قالب اسلاید، نگاتیو و صفحات چاپی دارد و 15 هزار نوار ویدئویی از سال 1989 در آرشیو خود ذخیره کرده است و سالانه 3 میلیون گزارش خبری متنی، تصویری، شنیداری، دیداری و چند رسانه‌ای به اقصی نقاط جهان مخابره می‌کند. خبرگزاری مهر (ام ان ای) هم که در سال 2003 تاسیس شده، به 7 زبان رسمی دنیا شامل انگلیسی، فارسی، عربی، اردو، آلمانی، ترکی و روسی به انتشار گزارش‌های خبری و تصویری می پردازد و عضو 4 ساله سازمان خبرگزاری‌های آسیا ـ اقیانوسیه (اوآنا) و مبتکر پرچم این سازمان 50 ساله است. «ام ان ای» تاکنون با بیش از 17 خبرگزاری معتبر خارجی دنیا از جمله خبرگزاری شینهوا (چین)، کیودو (ژاپن)، پی تی آی (هند)، اینترفاکس روسیه، برناما (مالزی)، یونهاپ (کره جنوبی)، وی ان ای (ویتنام)، جیهان (ترکیه)، آنتار (اندونزی)، پی ان ای (فیلیپین)، ترند (آذربایجان)، مونتسامه (مغولستان)، سانا (سوریه)، ای پی پی (پاکستان)، آوا (افغانستان) قرارداد همکاری امضا کرده است. انتقاد از رئیس کتابخانه ملی برای «تملک غیرقانونی» میراث صفارزاده یکی دیگر از خبرهای مهم مهرماه سال 90 انتقاد رئیس بنیاد بیداری از رئیس کتابخانه ملی برای «تملک غیرقانونی» میراث دکتر طاهره صفارزاده بود. در این ماجرا، رئیس بنیاد بیداری از خارج کردن مجموعه‌ای نفیس متعلق به طاهره صفارزاده و همسرش (دکتر وصال) از منزل مشترکشان در شیراز و انتقال این اموال به مرکز اسناد ملی استان فارس از سوی اسحاق صلاحی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران انتقاد کرد. غلامعلی فروغی با انتقاد از رونمایی و خروج مجموعه‌ای نفیس متعلق به طاهره صفارزاده از خانه مشترک با همسرش (دکتر وصال) در شیراز ـ که پنجم مردادماه امسال با حضور اسحاق صلاحی رئیس کتابخانه ملی ایران در این شهر رخ داد ـ گفت: دکتر وصال در وصیتنامه‌اش تاکید کرده که «هر آنچه قلمی است» متعلق به همسرش (صفارزاده) است و خانم صفارزاده نیز همه اموالش را اعم از منقول و غیرمنقول به بنیاد بیداری واگذار کرده است. وی افزود: متاسفانه تعداد زیادی از این آثار نفیس از جمله تابلوی گرانقیمت کمال‌الملک و برخی دیگر از آثار خطی مربوط به خانم صفارزاده، در مراسمی که 5 مرداد امسال در شیراز برگزار شد، از منزل مشترک این شاعر و دکتر وصال، خارج و به مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس انتقال یافت. رئیس بنیاد بیداری اضافه کرد: متاسفانه مسئولان مربوطه قبل از مراسم، با اخذ یادداشتی از آقای صفارزاده (برادر طاهره صفارزاده) به زعم خود مجوز این کار را گرفته‌اند در حالی که این اموال ارتباطی به آقای صفارزاده ندارد و همانطور که گفتم بر اساس تمامی مستندات از جمله وصیتنامه خانم صفارزاده و اساسنامه بنیاد بیداری، متعلق به این بنیاد است. فروغی گفت: من احساس می‌کنم که آقای صلاحی (رئیس کتابخانه ملی) از این مسئله و مسائل مرتبط با اموال خانم صفارزاده و دکتر وصال، بی‌اطلاع بوده و ناآشنا به موضوع، وارد گود شده است. فروغی در عین حال از تنظیم شکایت برای پیگیری حقوقی این مسئله و ارائه آن به نهادهای قانونی رسیدگی کننده به این مسئله در روزهای گذشته خبر داد. مجموعه‌ای که 5 مرداد امسال به مرکز اسناد ملی استان فارس انتقال یافت، متشکل از 177 اثر غالباً نفیس و گرانبها از مجموعه خاندان وصال شیرازی شامل تابلوهای نقاشی، انواع دستخط، خوشنویسی، مرقعات، اسناد، نسخ خطی و دست‌نوشته‌ها، قلمدان و سایر اشیای قابل نگهداری بود. در این مجموعه، یکی از قدیمی‌ترین تابلوهای نقاشی اثر کمال الملک با نام «نیم تنه اتابک اعظم» هم دیده می‌شود که کارشناسان ارزش ریالی آن را بیش از یک میلیارد تومان برآورد کرده‌اند. کمال‌الملک این تابلو را از اتابک اعظم و صدر اعظم مظفرالدین شاه و ناصر‌الدین شاه کشیده است. اسحاق صلاحی، رئیس کتابخانه ملی چند روز بعد رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نحوه انتقال برخی اموال مربوط به همسر طاهره صفارزاده را به شعبه این مرکز در استان فارس کاملاً قانونی دانست و گفت: به رئیس محترم بنیاد بیداری پیشنهاد می‌کنم به دادسرای شیراز مراجعه کند تا از چند و چون مسئله مطلع شود. این سخنان را اسحاق صلاحی در پاسخ به سئوال خبرنگار مهر و در نشست خبری که صبح یکشنبه 24 مهر در محل کتابخانه ملی ایران برگزار شد، ایراد کرد. وی گفت: ما به خواست ایشان (فروغی) احترام می‌گذاریم، اما نکته اصلی این است که شخصیتی فرهنگی به نام دکتر وصال در شیراز زندگی می‌کرده، اما به دلیل اینکه وارثی نداشته، بعد از فوت، بحث میراث او در مجرای دادگستری قرار می‌گیرد. شما می‌توانید صحت و سقم این مسئله را از دادگستری شیراز جویا شوید. صلاحی اضافه کرد: خانم طاهره صفارزاده، همسر آقای دکتر وصال بوده است و به همین دلیل این تلقی را داشته است که چون همسر ایشان بوده‌، این اموال هم به او می‌رسیده است. این مسئله هم از طریق اخوی او (جلال صفارزاده) یا وکیل ایشان پیگیری شده و البته حق قانونی آنها هم بوده است. رئیس کتابخانه ملی گفت: اما دادسرای شیراز به دلیل داشتن مدرک خیلی روشن و شفاف، در آن مقطع همه این اموال و دارایی‌‌ها را بلوکه می‌کند و نهایتاً سازمان اسناد و کتابخانه ملی با هماهنگی همه دستگاه‌های اجرایی استان فارس و همکاری قوه قضائیه، مبلغ مربوط به این اموال را به حساب دادسرای شیراز واریز کرده و 173 اثر را اعم از کتاب، یادداشت، لوح، نسخ خطی، عکس و نقاشی که مهمترین آنها مربوط به کمال‌الملک بوده است، به صورت کاملاً قانونی خریداری می‌کند. وی ادامه داد: تمام این اموال تحویل مرکز اسناد ملی در استان فارس شده ولی ما، نه وارد بحث اموال غیرمنقول دکتر وصال شده‌ایم و نه چنین تصمیمی هم داریم؛ ساختمان مربوط به منزل ایشان هم موجود است و در اختیار برادرشان است و حتی ایشان تقاضا داشت که سازمان اسناد و کتابخانه ملی وارد موضوع شود، ولی چون نمی‌خواهیم پراکنده‌کاری کنیم، این کار را نکرده‌ایم. صلاحی افزود: همه اموال مورد اشاره به صورت قانونی به مرکز اسناد ملی در استان فارس منتقل شده و تمام صورت جلسات آن موجود است و به رئیس محترم بنیاد بیداری هم پیشنهاد می‌کنم به مرجع قضایی رسیدگی کننده به این پرونده در استان فارس مراجعه کند؛ قطعاً از چند و چون مسئله مطلع خواهد شد. یادآور می‌شود غلامعلی فروغی در یادداشتی که در اختیار مهر قرار داد، یک بار دیگر در این خصوص موضع‌گیری کرد. اظهارات جنجالی سیدمهدی شجاعی درباره اضمحلال فرهنگی، جمع‌آوری ماهواره و ... یکی دیگر از برنامه‌های خبرساز مهرماه سال گذشته، اظهارات جنجالی سیدمهدی شجاعی در آئین بزرگداشت خود در شهر کتاب بود. این سخنان در حالی مطرح شد که استقبال بسیار گسترده‌ای از بزرگداشت نویسنده ادبیات آئینی کشورمان شده بود. سیدمهدی شجاعی در این مراسم گفت: راه پیش روی ما بسیار بیشتر از راه طی شده است و بالاتر از آن منزلت و رسالتی است که باید به واسطه این راه طی ‌شود؛ چرا که من وقتی به افق پیش رویم نگاه می‌کنم، تازه متوجه می‌شوم که چقدر راه را باخته‌ایم و چقدر سرمایه از دست داده‌ایم. وی با اشاره به اینکه آنچه این روزها بیش از هر چیز مرا آزار می‌دهد، وضعیت عمومی فرهنگی است، گفت: اینکه در این مراسم من اکرام و اعزاز شوم، لطف خداست، اما فاجعه‌ای که در حوزه فرهنگ این روزها و سال‌ها شاهد آن هستیم را نمی‌توان به این راحتی فراموش کرد. نویسنده کتاب «سقای آب و ادب» افزود: ما در حال حرکت در سراشیبی اضمحلال فرهنگی هستیم. اگر از منظر 50 سال آینده به این جریان فرهنگ در کشورمان نگاه کنیم، آنگاه متوجه خواهید شد که آنچه رخ داده و به ویژه آنچه در چند سال اخیر رخ داده است تا چه اندازه مایه تنزل فرهنگی ما بوده است و کاش این فرهنگ که می‌گویم، فرهنگ به معنی خاص آن بود! متاسفانه این اتفاق در فرهنگ عمومی یعنی در جهان‌بینی، اندیشه، آداب و رسوم و ... رخ داده و این همه، آن چیزی است که شاکله یک ملت را تشکیل می‌دهد و من نگرانم که این جریان در نهایت به یک دوره انحطاط و ابتذال فرهنگی منجر شود. شجاعی در ادامه افزود: باب شده است که دشمن موهومی را متصور شویم و همه چیز را گردن او بیندازیم و بگوییم همه ابتذال فرهنگی ما برگردن اوست، اما خود ما بیشتر از آن دشمن به خودمان ضربه زده‌ایم. دشمن ما را وادار کرد که دروغ بگوییم و آن را سکه رایج میان خودمان کنیم و وقتی این اتفاق رخ داد، طبعا به همراه آن انزوا و فقر هم حاصل می‌شود. نویسنده کتاب «پدر، عشق، پسر» افزود: وقتی یک مقام ارشد اجرایی به راحتی دروغ بگوید و تهمت بزند، نتیجه این می‌شود که برسیم به این وضعی که امروز شاهد آنیم. وقتی شاهد هستیم که امروز ارزش و ضدارزش جای خود را عوض می‌کند، شک نکنیند که سراشیبی سقوط در کشور آغاز می‌شود ـ که شده است. شجاعی ادامه داد: اینکه ما دشمن را با فرمول‌های ساده و ابتدایی تعریف کنیم، ساده‌لوحانه است. درست است که حضرت امام(ره) زمانی موضوع دشمن‌شناسی را مطرح کرد، اما نباید از یاد ببریم که چارچوب‌های حضور دشمن همواره ثابت نمی‌ماند. دشمن امروز در کنار مدیران ماست و با آنها تصمیم‌سازی می‌کند و این باعث می‌شود بلاهایی که ما خودمان بر سر خودمان می‌آوریم، بسیار بیشتر از آنچیزی باشد که گفته می‌شود دشمن در حال آوردن بر سر ماست. وی افزود: توسل به عوامفریبی در سال‌های گذشته زیاد شده است. به اصطلاح هوای عوام‌الناس داشته شده است. همه گفتار و ثقل حرف‌هایمان شده عوام الناس؛ غافل از اینکه همیشه کسی که عوامفریبی می‌کند در نهایت خودش توسط عوام فریفته می‌شود و این موضوع در همه سطوح ما در حال اتفاق است. شما نگاه کنید روزگاری نه چندان دور، هنر و ادبیات فاخر در چه جایگاهی بود و امروز در چه جایگاهی. شجاعی ادامه داد: دشمن ما را به دروغ و عوامفریبی هدایت و وادارمان کرده تا ارزش‌هایمان را تغییر دهیم. این در نهایت منجر به این شد که افراد بسیار ناکارآمد را در پست‌هایی بگذاریم که دستاودهایمان به راحتی فراموش شود. نویسنده کتاب «کشتی پهلو گرفته» در ادامه با اشاره به اینکه اسلام این روزها ابزار فرار ما از دین شده است، گفت: این تعریف ما از دین و عمل نکردن به جنس حقیقی آن، این تلقی را در ذهن جوان پدید می‌آورد که اگر دین این است، باید برای کشف حقیقت به دنبال چیز دیگری باشم و راه دیگری برای ارتباط با آسمان بجویم. وی تصریح کرد: در حوزه امور فرهنگی شاید تصور شود که این اتفاقات بر اساس نادانی و بی‌تجربگی در حال رخ دادن است، اما وقتی این اتفاقات در گذر سال‌ها در کنار هم قرار می‌گیرد، متوجه می‌شویم که یک طراحی هوشمندانه پشت این ماجراست و ما در معرض جدی‌ترین آسیب‌ها قرار دارم و مثلاً وقتی ما به این روند در قالب امری مثل ممیزی کتاب انتقاد می‌کنیم، فکر می‌کنند که گیر ما در خود امر ممیزی است و یا شخص خاصی. شجاعی ادامه داد: این افراد مقصر نیستند؛ چون که جایگاهی ندارند. در حوزه ممیزی در سیستم جدید از من خواسته‌اند تمام واژه‌های شراب را از کتاب‌هایمان حذف کنیم و به جای آن نوشیدنی قرار دهیم! حال تصور کنید اگر بخواهیم حافظ را با این وصف منتشر کنیم، چه اتفاقی می‌افتد. من حتی فکر می‌کنم قرآن هم با این وزن در شرایط موجود قابل چاپ نباشد. از طرف دیگر به من می‌گویند از زبان رئیس جمهور آمریکا هم حتی نباید در ایران کلمه اسرائیل بیرون بیاید و در کتاب چاپ شود. به من می‌گویند که چرا در کتاب شما فرعون، دیالوگ‌های ضدتوحیدی دارد. این مثال‌ها به نظر من اتفاق نیست. یک مدیریت و سیاست‌گذاری ویژه پشت آن است که باعث می‌شود آثار افرادی مثل امیرخانی، کمال تبریزی، رسول صدرعاملی و محمدرضا بایرامی و احمد دهقان در ارشاد خاک بخورد و البته کسی نیست پاسخ بدهد که به راستی ممیزهای ارشاد چقدر بیشتر از این افراد درد دین و انقلاب دارند؟ وی با اشاره به دیدار خود با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز گفت: با شخص وزیردراین رابطه صحبت کردم، اما متوجه شدم گویا ایشان خیلی اهل این حرف‌ها و در جریان موضوع نیستند. یعنی اگر ایشان را جای وزیر نفت و با کشاروزی هم می‌گذاشتیم، فرقی نمی‌کرد، اما آنچه رخ داده و موجب این انتصابات می‌شود، سیاستگذاری اشتباه است. وی افزود: این مایه افتخار نیست که کسی در حوزه موسیقی مسئول باشد و بگوید که من از بچگی از صدای شجریان خوشم نمی‌آمد. اینها اتفاقی نیستند. این یعنی حرکت هوشمندانه ما در راه حرکت به سمت اضمحلال و هر کدام از ما باید به سهم خود نقشی در جلوگیری از آن داشته باشیم. تعریف ما از دین این روزها شده بالا رفتن از دیوار خانه مردم به بهانه جمع‌آوری ماهواره‌. کجای فرهنگ اهل بیت (ع) چنین کاری ارائه شده است؟ در هیچ کجای تاریخ و سیره اهل بیت (ع) اجازه این کار داده نشده است. انتخاب نوبلیست سال 2011؛ مهم‌ترین رویداد ادبی جهان آکادمی نوبل، توماس ترانسترومر، شاعر سوئدی را برنده نوبل ادبی سال 2011 اعلام کرد. جایزه نوبل ادبیات که یکی از پنج جایزه نوبل است، هرسال به نویسنده‌ای اهدا می‌شود که بر اساس آرزوی آلفرد نوبل بنیانگذار آن «برجسته‌ترین اثر را با گرایش آرمانخواهانه» نوشته باشد. این جایزه که از سال 1901 بنیانگذاری شده است، در 5 دوره برگزار نشد. کمیته علمی جایزه ادبی نوبل در سال 1935 هیچ نویسنده‌ای را شایسته دریافت این جایزه نداست. همچنین در 4 سال متمادی 1940 تا 1943 و به دلیل درگیری و آتشی که جنگ دوم بین‌الملل در جهان برپا کرده بود، جایزه نوبل برگزار نشد. توماس ترانسترومر، برنده نوبل ادبی 2011 تاکنون در مجموع 107 نویسنده به عنوان برنده جایزه ادبی نوبل معرفی شده‌اند که البته 2 نفر از آنها «بوریس پاسترناک» (1958) و «ژان پل سارتر» (1964) جایزه را نپذیرفتند. جایزه نوبل ادبیات شامل مدال طلا، دیپلم افتخار و 9 میلیون کرون (واحد پول سوئد) معادل 1.4 میلیون دلار است که در دسامبر هر سال و همزمان با سالگرد مرگ «نوبل» توسط آکادمی سلطنتی سوئد در استکهلم و با حضور پادشاه سوئد، اعطا می‌شود. گروگانگیری در نمایشگاه کتاب دانش‌آموزی! ده‌ها ناشر کودک و نوجوان حاضر در دومین نمایشگاه کتاب دانش‌آموزی به دلیل مشکلات به وجود آمده در تسویه حساب با مسئولان اجرایی و حامیان مالی آن، ساعاتی در سالن حجاب (محل برپایی این نمایشگاه) محبوس شدند! برزو سریزدی، درباره مشکل به وجود آمده در این خصوص به خبرنگار مهر گفته بود: ما با مسئولان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در مورد اجاره سالن مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری حجاب برای این نمایشگاه قراردادی کتبی نداشتیم، قرارداد کلامی داشتیم و نامه‌ای بین ما رد و بدل نشده است. وی افزود: آنها قبل از آغاز نمایشگاه به ما گفتند که دو طبقه این سالن را برای 8 روز 117 میلیون تومان اجاره می‌دهند که ما نپذیرفتیم، ولی آنها گفتند مشکلی از این بابت وجود ندارد و شما فقط در طبقه فوقانی مستقر شوید که ما باز هم گفتیم اصلاً توان پرداخت نصف این هزینه را هم نداریم و از این کار منصرف می‌شویم. مدیر اجرایی این نمایشگاه اضافه کرد: با این حال مسئولان کانون پرورش فکری به ما اعلام کردند مشکلی از بابت هزینه‌ها به وجود نمی‌‌آید و شما بیایید اینجا مستقر شوید. خلاصه اینکه در ایام نمایشگاه 2 بار و هر بار20 میلیون تومان از ما پول گرفتند. سریزدی ادامه داد: اما مسئولان کانون پرورش فکری از صبح امروز که روز تسویه حساب با ناشران است، درهای نمایشگاه را از پشت قفل کرده‌اند و اجازه خروج ناشران را نمی‌دهند و مدعی هستند که ما باید 40 میلیون تومان دیگر هم به آنها پرداخت کنیم. درهای زنجیر شده نمایشگاه کتاب دانش‌آموزی یک روز پس از اختتامیه وی با ابراز تاسف از چنین اتفاقی برای ناشران کودک و نوجوان حاضر در نمایشگاه کتاب دانش‌آموزی آن هم در روز جهانی کودک گفت: این اقدام مسئولان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، آشکارا به گروگان گرفتن ناشران کودک است. آنها اگر مشکلی دارند باید با حامیان مالی نمایشگاه آن را حل و فصل کنند؛ نه اینکه گروکشی کنند! این نمایشگاه از 8 مهرماه با حضور 48 ناشر کودک و نوجوان و 24 ناشر کُتب آموزشی و کمک‌آموزشی و تعدادی دیگر از تولیدکنندگان و فروشندگان محصولات فرهنگی، در مرکز آفرینش‌های فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آغاز به کار کرد و جمعه 15 مهر به کار خود پایان داد. پس از چند ساعت کش و قوس بر سر تسویه حساب مسئولان کانون پرورشی با مسئولان اجرایی و حامیان مالی دومین نمایشگاه کتاب دانش‌آموزی و عرضه مستقیم محصولات فرهنگی، سرانجام این مشکل با گرفتن وعده‌ای از مسئولان اجرایی نمایشگاه برای پرداخت بخشی از وجه مطالبه شده (40 میلیون تومان) حل شد. البته 20 ناشر شرکت‌کننده در دومین «نمایشگاه کتاب دانش‌آموزی» در نامه‌ای خطاب به معاون فرهنگی وزارت ارشاد خواستار جبران خسارات وارده ناشی از عدم تبلیغ و اطلاع‌رسانی که اُفت بازدیدکنندگان را به همراه داشت، شدند. برگزاری دومین همایش شاعران ایران و جهان با حضور 43 شاعر جهان دومین همایش شاعران ایران و جهان و عصر شنبه 16 مهرماه با حضور 43 شاعر مطرح از 31 کشور جهان و ده‌ها شاعر داخلی در تالار وحدت تهران آغاز به کار کرد. در ابتدای این همایش، یحیی طالبیان قائم مقام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه شعر و ادب در سخنانی این رویداد را گامی در جهت توسعه ارتباطات فرهنگی میان شعرای ایران با دیگر کشورها توصیف و ابراز امیدواری کرد، مهمانان خارجی از 4 روز برگزاری این همایش (در تهران و شیراز) انتقال دهنده واقعیات ادبیات امروز ایران به کشورهای خود باشند. همچنین موسی بیدج، دبیر علمی این همایش جزئیاتی از برنامه‌های آن را اعلام کرد. در دومین همایش شاعران ایران و جهان 43 شاعر از 4 قاره جهان حضور داشتند که دلیا ماریا موسو رینالدی (اروگوئه، آلفرد آگوینالدو یوسون و ریکاردو دو انگریا (هر دو از فیلیپین)، تونگ چون شین و سه هون شی (هر دو کره جنوبی)، بالرام شوکلا (هند)، علی عباس و پروفسور ویکتور الکک (لبنان)، ویچیر هاسیچ (بوسنی و هرزگوین)، ادوارد میلیتونیان (ارمنستان)، اروین یاهیچ (کرواسی)، صافت آدروویچ (مونته نگرو)، لطیف هلمت (کردستان عراق)، هیو هاج و ابراهیم بکلو (هر دو از آفریقای جنوبی) و رستم توفیق (جمهوری آذربایجان)، عبدالقیوم دیدار، سید شبیر جعفر رضوی و جاوید اقبال قزلباش (هر سه از پاکستان)، نظیرالعزمه و نظار بنی مرجه (هر دو از سوریه)، خالد النجار (تونس)، تونی باولند (انگلستان)، ساتاپورن فیلیفاجانگ (تایلند)، احمد نظر (ازبکستان)، (فیلیپین)، دنیس مه یر (آمریکا)، ارلینگ کیترسون (نروژ)، روزالنا شاهیوا (تاتارستان)، واقف محمداف و خان علی کریمی (هر دو از نخجوان)، منعم الفقیر (عراق)، نادیا ربرونیا و حسین لیاییچ (هر دو از صربستان)، لی یان (چین)، کریستینا اشتولو (دانمارک)، جلال فدایی (ترکیه)، حبیب‌الله سراجی (بنگلادش) و منیر حسن (اتیوپی) در شمار مهمانان این همایش بودند. سرشار یک بار دیگر رئیس انجمن قلم ایران شد محمدرضا سرشار در بیست و سوم مهرماه 90 بار دیگر رئیس انجمن قلم ایران شد و بر صندلی دکتر علی‌اکبر ولایتی در این انجمن تکیه زد. محمدرضا سرشار در جلسه هیأت مدیره انجمن قلم ایران به عنوان رئیس این انجمن انتخاب شد و دکتر محسن پرویز نایب رئیسی انجمن را بر عهده گرفت. محمدرضا سرشار که یک هفته قبل از آن با 94 رای اعضای سیزدهمین مجمع عمومی انجمن قلم توانسته بود به عنوان نفر دوم به هیأت مدیره راه یابد، موفق شد اعتماد اعضای این هیأت را برای ریاست انجمن به دست آورد. محسن پرویز نیز که با 101 رأی به هیأت مدیره رفته بود، نایب رئیس انجمن شد. غرفه بسته ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت؛ سرآغاز مناقشه مسئولان فرهنگی و سیاسی اما جنجالی‌ترین خبر مهرماه سال گذشته، مربوط به بسته شدن غرفه‌ ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت بود. در حالی که بر سر در غرفه‌ای در شصت و سومین نمایشگاه کتاب فرانکفورت نام ایران رقم خورده ولی این غرفه به دلیل حضور نیافتن صاحبان آن مسدود شده است. امیر عباس تقی‌پور، مدیرعامل شرکت فرهنگ فیلم وابسته به انتشارات علمی و فرهنگی که برای شرکت در شصت و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت در این شهر به سر می‌برد، این خبر را در اختیار خبرنگار مهر قرار داد و گفت: ظاهرا با وجود انجام مراحل اداری و گرفتن غرفه رسمی ایران در نمایشگاه فرانکفورت، امسال بعد از 10 دوره حضور متوالی غرفه کشورمان در این نمایشگاه مسدود شده است. تقی‌پور گفت: در این دوره از این نمایشگاه، 21 ناشر ایرانی شرکت داشته‌اند که البته چند ناشر نیز ناشران ایرانی غیرمقیم در ایران هستند. ناشران ایرانی امسال در سالن‌های 3، 5، 4، 6 و13 قرار دارند که البته بیشتر آنها، یعنی 13 ناشر در سالن 5 هستند. وی افزود: در سالن شماره 5 تا قبل از افتتاحیه جای ایران خالی بود و بعد از آن جلوی غرفه خالی ایران را دیوار نمایشگاهی کشیدند. با این وجود ناشران ایرانی در این دوره از نمایشگاه با استقبال خوبی از سوی حاضران در نمایشگاه روبرو شده‌اند. پیش از این محمود آموزگار دبیر اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران که قرار بود به نمایندگی از ناشران ایرانی غرفه‌ای در نمایشگاه کتاب فرانکفورت داشته باشد، به مهر گفته بود که به دلایلی با وجود ثبت‌نام اولیه، ولی پرداخت هزینه غرفه انجام نشده و این غرفه نیز اجرایی نخواهد شد. حال از نمایشگاه خبر می‌رسد که غرفه رسمی کشور ایران مسدود شده است که پیگیری‌های مهر برای روشن شدن اینکه غرفه مسدود شده همان غرفه اتحادیه است و یا غرفه موسسه نمایشگاه‌های وزارت ارشاد، ادامه دارد. غرفه ایران و دیواری که برگزارکنندگان نمایشگاه کتاب فرانکفورت مقابل آن کشیدند در پی این قضیه وزیر ارشاد دستور پیگیری علت غیبت ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت را صادر کرد. علی زارعی نجفدری، مشاور رئیس‌جمهور و مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی که در این نمایشگاه حضور یافته بود با اعلام این موضوع به خبرنگار مهر گفت: شخص وزیر ارشاد، همواره بر لزوم حضور مؤثر و قوی در نمایشگاه‌های مختلف از جمله این نمایشگاه تأکید داشته‌ و سیاست‌هایی هم برای حضور مناسب‌تر از سال‌های پیش، طرح‌ریزی شده بود، اما نمی‌دانم در مقام اجرا چه ناهماهنگی‌ها و مشکلاتی پیش آمده است. زارعی از گفتگو با دکتر حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مورد خبر داد و افزود: وی، از عدم حضور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی اصلی حضور کشورمان در نمایشگاه‌ بین‌المللی فرانکفورت، ناراحت است و دستوراتی را برای پیگیری موضوع صادر کرده است. وی که طی روزهای گذشته از نحوه رفتار سفارت ایران در آلمان در موضوع نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت انتقاد کرده بود، گفت: نام جمهوری اسلامی ایران و واقعیت‌های تاریخی و فرهنگی آن، شایسته حضوری منسجم و قوی در چنین نمایشگاه‌هایی است که در این زمینه لازم است سفارتخانه‌های کشورمان، فعالانه عمل کنند. اما این دستورات، موجب نشد تا سفیر ایران در آلمان از بی‌توجهی وزیر به گزارش خود از نمایشگاه کتاب فرانکفورت انتقاد نکند. علیرضا شیخ‌عطار حضور کشورمان در نمایشگاه کتاب فرانکفورت را ضعیف ارزیابی کرد و گفت: گزارش مفصلی با 20 پیشنهاد برای حضور آبرومندانه‌تر در این نمایشگاه نوشته و به وزیر ارشاد دادم؛ اما در پیگیر‌ی‌هایم گفته شد که وزیر گزارش را خوانده و به حوزه مربوطه ارجاع داده تا بعداً اجرایی شود. سفیر ایران در آلمان در گفتگویی با خبرنگار مهر درباره نمایشگاه کتاب فرانکفورت گفت: نمایشگاه کتاب فرانکفورت یکی از بزرگ‌ترین و استثنایی‌ترین وقایع فرهنگی جهان است که برای ما هم یک فرصت به حساب می‌آید تا بتوانیم فرهنگ غنی کشورمان را نه فقط به آلمانی‌ها بلکه به جهان معرفی کنیم. شیخ‌عطار افزود: بعد از 2 دهه حضور هنوز شرکت‌کننده‌های ایرانی به ویژه بخش دولتی فکر می‌کند اینجا باید بازار خرید و فروش کتاب باشد که نیست و به همین دلیل می‌گویند حضور در این نمایشگاه برای ما صرف نمی‌کند و چون کسی از ما کتاب نمی‌خرد، پس چرا باید پول غرفه بدهیم! این نگاه نه از لحاظ فرهنگی و نه حتی تجاری درست نیست؛ چرا که اگر شناخت درستی از این نمایشگاه داشته باشیم، متوجه می‌شویم که در یک بازه زمانی بلندمدت نتایج بسیار خوبی نصیبمان می‌شود. وی با تاکید بر اینکه ترجمه و انتشار کتاب در دیگر کشورها بهترین روش برای تبادل فرهنگی است، توضیح داد: من 3 سال است که در آلمان هستم و تا نمایشگاه امسال به طور منظم از این اتفاق فرهنگی بازدید کرده و با ایرانیان حاضر در نمایشگاه هم دیدار و گفتگو داشته‌ام، ولی متاسفانه دوستانی که از بخش دولتی شرکت می‌کنند، غالبا به زبان‌های بین‌المللی مسلط نیستند و حتی با خود مترجم متبحر هم نمی‌آوردند و گویا بیشتر برای گردش می‌آیند. سفیر ایران در آلمان اضافه کرد: حاصل بازدیدهایم از نمایشگاه و دیدار و گفتگو با شرکت‌کنندگان ایرانی و خارجی، 2 گزارش مفصل بود که در آن 20 پیشنهاد برای حضور بهتر و فعال‌تر و آبرومندانه‌تر ایران مطرح کرده و به وزیر سابق و فعلی فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران مطرح کردم. در پیگیر‌ی‌هایم از وزیر فعلی گفته شد که گزارش را خوانده و به حوزه مربوطه ارجاع داده تا بعدا اجرایی شود. این مقام سیاسی کشورمان در آلمان شرکت ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت را در 2 سال اخیر ضعیف‌تر ارزیابی کرده و گفت: از وقتی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عوض شده است، حضور ضعیف‌تری داشته‌ایم و حتی در بحث‌های ابتدایی و لجستیکی هم شرکت‌کنندگان با مشکل روبه رو هستند. در سال‌های قبل و در مواردی غرفه‌ای که به طور رسمی به نام جمهوری اسلامی ایران مزین شده از روز افتتاح تا اختتامیه به طور کامل باز نبود و یا کتاب‌ها نبودند و یا مسئولان غرفه. این اظهارات سفیر موجب واکنش‌هایی از سوی مشاور رئیس جمهور و عزم نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای احضار وزیر ارشاد به مجلس و ارائه توضیح درباره شرکت ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت شد که البته نتایج احضار سیدمحمد حسینی و گفتگوی نمایندگان با وی بعدها منتشر شد و حاوی نکات تازه‌ای نبود. در این میان، نظرات بهمن دری، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نوع خود جالب بود. وی در آن ایام گفت: مسدود شدن غرفه ایران در نمایشگاه فرانکفورت از حضور ما تأثیرگذارتر بود! دری اظهارات سفیر ایران در آلمان درباره نوع حضور ایران در فرانکفورت و تبعات آن را برای ما مانند گل زدن به دروازه خودی و فراموش کردن قاعده بازی دانست؛ در حالی که مسدود شدن غرفه ایران در نمایشگاه فرانکفورت از حضور ما تأثیرگذارتر بود! وی گفت: دیپلماسی فرهنگی با دیپلماسی چماق و هویج فرق می‌کند؛ آنچه مهم است حفظ عزت و سرافرازی ایران اسلامی است؛ از همین‌رو برخلاف گفته سفیر کشورمان در آلمان، نمایشگاه کتاب فرانکفورت را بزرگ‌ترین و استثنایی‌‌ترین واقعه فرهنگی نمی‌دانیم؛ چرا که باید هر رخداد فرهنگی را در حد و اندازه آن ارزیابی کرد و براساس دستاوردهای آن برای کشور، مورد قضاوت قرارداد. معاون وزیر ارشاد اضافه کرد: مسدود شدن غرفه ایران، صرف نظر از اینکه متعلق به اتحادیه ناشران هم باشد، در نوع خود تبدیل به فرصت و پیامی رسا به نفع ایران شد و از حضور عادی ایران نیز به مراتب تأثیرگذارتر بود و ناخواسته این موضوع گواهی شد بر این ادعا که غرب حتی دیدگاه‌های فرهنگی ایران اسلامی را تحمل نمی‌کند. از همین رو همه مراجعه کنندگان به نمایشگاه سئوالشان از مسؤلان نمایشگاه این بود که چرا غرفه ایران تعطیل شده است؟ جایزه 50 هزار پوندی بوکر 2011 به «بارنز» رسید «جولیان بارنز» نویسنده و رمان‌نویس بریتانیایی جایزه ادبی بوکر 2011 را به خاطر رمان «حس یک پایان» از آن خود کرد. این جایزه سه‌شنبه 18 اکتبر برابر با 26 مهر در یک مهمانی شام در گیلدهال لندن به «بارنز» اهدا شد. این نویسنده بریتانیایی پیشتر سه بار در سال‌های 1984 با رمان «طوطی فلوبر»، 1998 با رمان «انگلستان انگلستان» و 2005 با رمان «آرتور و جورج» نامزد دریافت این جایزه معتبر شده بود و سرانجام به آن دست یافت. بهای جایزه ادبی «بوکر» 50 هزار پوند برابر با 79 هزار دلار است. جایزه ادبی من بوکر که گاهی به اختصار «بوکر» خوانده می‌شود یکی از جوایز ادبی سالانه بریتانیاست که به بهترین رمان نوشته شده به زبان انگلیسی به قلم نویسندگان جامعه کشورهای مشترک‌المنافع و ایرلند تعلق می‌گیرد. عیادت رهبر معظم انقلاب از احمد عزیزی مقام معظم رهبری، ظهر پنجشنبه 27 مهر از احمد عزیزی شاعر انقلاب و اهل بیت (ع) در بیمارستان امام رضای کرمانشاه عیادت کردند. احمد عزیزی از تصمیم مقام معظم رهبری برای عیادت از خود در بیماستان امام رضا (ع) اطلاع نداشته و پیش از ورود ایشان به بخش مراقبت‌های ویژه، در خواب بوده است. خواهر احمد عزیزی در این باره گفت: من شعر احمد را که «نمی‌گویم که در عالم ولی نیست/ ولی بالاتر از سیدعلی نیست» برای مقام معظم رهبری خواندم و ایشان هم دست مبارکشان را بر سر احمد کشیدند و به او گفتند: «در این لحظات بیشتر با خدای خودت خلوت کن». عیادت رهبر معظم انقلاب از احمد عزیزی شاعر نام‌آشنای کشورمان زینب عزیزی که با احساس شعف زایدالوصفی سخن می‌گفت، در پایان با اشاره به حضور مقام معظم رهبری در استان کرمانشاه یادآور شد: شهر ما پر از عطر ولایت است و من امروز لذت در کنار رهبر بودن را با تمام وجودم حس کردم. احمد عزیزی بیش از 4 سال است که به دلیل عارضه ریوی در وضعیت خاص پزشکی به سر می‌برد. آب پاکی روی دست همه؛ نمایشگاه کتاب باز هم در مصلی به گفته معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای سیاستگذاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، مصلای امام خمینی (ره) را مناسب‌ترین گزینه برای برگزاری نمایشگاه در سال آینده شناخت. معاون امور فرهنگی و رئیس نمایشگاه کتاب تهران با اعلام این خبر افزود: مصلای تهران نیز کاستی‌ها و مشکلاتی دارد و ما هرگز این مکان را به عنوان گزینه همیشگی و نهایی برای برگزاری نمایشگاه تهران نمی‌دانیم و قطعا نیاز به مکانی مناسب‌تر داریم، اما در حال حاضر با بررسی‌های صورت گرفته توسط تیم کارشناسی معاونت امور فرهنگی گزینه مورد تایید، مصلای بزرگ امام خمینی (ره) است. وی همچنین از پیگیری روند اجرای پروژه باغ کتاب توسط گروهی از مسئولان نمایشگاه کتاب خبر داد و گفت: این گزارش‌ها به شورای سیاستگذاری نمایشگاه کتاب ارائه شد و متاسفانه با بررسی این گزارش‌ها و با توجه به نیاز فضای گسترده نمایشگاهی، انتخاب این گزینه برای برگزاری بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران منتفی شد. بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از 13 تا 23 اردیبهشت‌ماه امسال در مصلای بزرگ امام خمینی (ره) برگزار خواهد شد. پیش از این از تپه‌های عباس‌آباد (باغ کتاب)، شهر آفتاب، مجتمع امام خمینی (ره) (نزدیک مصلی) و پرند به عنوان گزینه‌های برگزاری نمایشگاه کتاب سال آینده سخن رفته بود. خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و ادب