ابوعبدالرحمن سلمي نيشابوري

ابوعبدالرحمن محمد بن حسين بن محمد بن موسي سلمي نيشابوري از مشاهير عارفان ايران در اواخر قرن چهارم و اوايل قرن پنجم هجري است. ولادت وي در سال 325 هجري در شهر نيشابور اتفاق افتاده است.

خاندان او نزديک سيصد سال يا بيشتر در نيشابور ساکن بوده و همه تربيت اشرافي داشته اند. مادرش دختر ابوعمرو بن نجيد از مشايخ صوفيه بوده و خود تربيت صوفيانه داشته است. در نيشابور به تعليم و حفظ قرآن و روايت اشعار و تحصيل زبان عربي، و سپس به درس حديث و علم باطن پرداخته است. به عراق و ري و همدان و مرو و حجاز سفر کرده و شاگردي استاداني چون ابوالحسن دارقطني و ابونصر سراج و ابوالقاسم نصرآبادي و ابوعمرو بن نجيد را کرده است. غير از آنان بيشتر استادان و عالمان مشهور زمان خود را ملاقات نموده و خرقه ارشاد از دست ابوالقاسم نصرآبادي پوشيده و ابوسعيد ابوالخير بعد از وفات پير ابوالفضل به صحت وي رسيده و از او خرقه گرفته است. شاگرداني چون ابوبکر احمد بن حسين بن بيهقي و احمد بن علي توزي قاضي و ابومحمد جويني، امام نيشابور والد ابوالمعالي جويني و ابوعبدالله حاکم نيشابوري معروف به ابن بيع صاحب مستدرک، داشته است. چون جد مادري او، ابوعمرو بن نجيد درگذشت، و غير از مادر او وارثي نداشت، با انتقال ثروت او، ابوعبدالرحمن به کار تصنيف و تأليف پرداخت و از اين جهت است که به (نقال صوفيه) و راوي کلام ايشان مشهور شده است.

در آخر عمر خانقاهي براي صوفيه در نيشابور بنا کرد که محل سکونت صوفيه زمان و از مراکز تربيت کساني شده است که در کسب علم باطن استعدادي داشتند.

سرانجام در روز يکشنبه سوم شعبان سال 412 هجري در نيشابور وديعه حيات به موکلان قضا و قدر سپرد و در همان خانقاه که از خاک برکشيده بود بخاک رفت.

از تأليفات اوست: کتاب طبقات الصوفيه که بر اساس آن کتاب طبقات خواجه عبدالله انصاري ترتيب يافته و جامي با اطناب و تفصيل و اضافه کردن حالات بزرگان صوفيه تا زمان خود (نفحات الانس) را به قيد کتاب آورده است.