اولين تالار نمايشي ( تماشاخانه ) به سبک اروپايي

اولين تالار نمايشي که به سبک اروپايي در ايران ساخته شد تالار
مدرسهً دارالفنون توسط " مزين الدوله " نقاش باشي است. در
بخش جنوبي بناي اين مدرسه، مشرف به حياط خلوت شاهي، سالن
و سکوي کوچکي در جمادي الثاني 1303 هجري قمري ساخته
شد، تماشاخانه اي غرفه غرفه همچون تکيه دولتي کوچک. ر
تماشاخانهً دارالفنون چيزي نبود جز محلي خصوصي براي شاه و
درباريان. سکوي کوچکي با سالني به گنجايش دويست تا سيصد
نفر. خواست " ناصرالدين شاه " هم چيزي جز اين نبود. زيرا که
اين خواست به معناي دلبستگي او به هنري ناشناخته نبود، که براي
او بزرگترين هنر چيزهايي بود که سرگرمش کند و نمايش برايش
نوعي سيرک بود يا بهتر بگوييم سيرک به معناي نمايش. او در
سفر نامه خود مي نويسد : " ... مقلد و خوانند و رقاص و بند باز
و آدم باز و غيره جلو مردم توي عمارت مي زنند و مي خوانند. ر
آدم باز چيز غريبي است. شخصي است جوان و پهلوان. لباس
مي پوشد به رنگ بدن، تنگ و چسبان، مثل اينکه لخت باشد. يک
بچه چهار پنج ساله را که بد ذات ترين اطفال است با يک پسر
بزرگتر که سنش دوازده سيزده ساله است اينها را به طوري روي
دست و پا بازي مي دهد و هوا مي اندازد که شخص موش کوچکي
را بازي مي دهد. هر طور هم اينها را هوا مي اندازد باز روي دو
پا زمين مي آيند و در آن واحد پسر باز طفل را به مغز سر يا روي
انگشتها برده چرخ مي دهد و به هوا مي اندازد و مي گيرد و آنها
هم روي سر و دست وپاي اين مرد طوري معلق مي زنند که به
نوشتن نمي آيد ... " پولي که براي داخل شدن به تماشاخانه گرفته
مي شد دو تا سه تومان بود و اين پول در آن روزگار مبلغي بود
قابل توجه. مي گويند نخستين نمايشنامه اي هم که در تماشاخانه
دارالفنون به نمايش درآمد گزارش مردم گريز " مولير " بود که
گروهي از اروپاييان که ساکن تهران بودند آن را بازي کردند. بازي
اين نمايشنامه چند شب پي در پي ادامه داشت. سرانجام توجه به
کمد يهاي مولير به آنجا رسيد که ترجمه و بازي کمديهاي مولير
يکي از کارهاي اصلي و هميشگي تماشاخانه دارالفنون شد. از
جمله بناهاي بزرگي که در ابتداي ظهور تآتر اروپا در ايران به
منظور تماشاخانه به کار مي رفت پارک اتابک و پارک ظل السلطان
و پارک امين الدوله بود.