شيخ صدرالدين قونيوي

محمد بن اسحاق بن محمد بن يوسف بن علي شافعي قونيوي ملقب به صدرالدين مکني به ابوالمعالي از عارفان مشهور قرن هفتم هجري است. پدر صدرالدين هنگامي که وي کودک بود زندگي را بدرود گفت و مادرش به ازدواج محيي الدين ابن العربي درآمد. بدين وسيله صدرالدين زير نظر ناپدري خود و ديگر دانشمندان به کسب علوم متداول زمان خود موفق شد و در اندک زمان جامع فقه و حديث و علوم گرديد. قطب الدين شيرازي، فخرالدين عراقي، شمس الدين ايکي، و سعدالدين فرغاني از شاگردان بنام اويند.

صدرالدين قونيوي با سعدالدين حموي ملاقات کرده و رابطه محبت با همديگر داشته اند. با خواجه نصيرالدين طوسي نيز در مسائل حکمت مکاتبات و مراسلات بسياري داشته و مورد احترام و تمجيد خواجه بوده است. مولانا جلال الدين محمد بلخي نيز از شاگردان وي بوده و يا خود مولانا علوم ظاهري را از وي اخذ نموده و در علوم طريقت و عرفان مرشد او بوده. بهر صورت کمال يگانگي با هم داشته و تجليل و احترام تمام در حق يکديگر معمول ميداشته اند. اين اخلاص تا آنجا کشيده که بنا بر وصيت مولانا بر جنازه او نماز کرده است. بطوريکه نوشته اند روزي مولانا بر مسند شيخ ننشست، او گفت: چرا بر مسند ننشستي؟ مولانا گفت: خدا را چه جواب دهم که بر سجاده تو نشينم. شيخ صدرالدين سجاده را بدور افکند، و گفت سجاده اي که ترا نشايد ما را نيز نشايد.

فهرست تأليف او بشرح زير است:

اعجازالبيان في کشف بعض اسرار ام القرآن که تفسير سوره فاتحه ميباشد و در حيدرآباد هند چاپ شده است، تبصرةالمبتدي و تذکرةالمنتهي رساله ايست فارسي در اصول و معارف و اطوار ولايت، تفسير الفاتحه که همان اعجازالبيان مذکور است، شرح الاحاديث الاربعينيه، شرح الاسماءالحسني که با لسان ذوق و کشف و اشارات شرح کرده، شرح شجره نعمانيه و شرح فصول الحکم محيي الدين ابن العربي، شرح مصباح الانس و شرح مفاتيح الغيب که هر دو در تهران چاپ شده، الفکوک في مستندات حکم الفصوص، مفتاح الغيب، النصوص في تحقيق الطورالمخصوص، النفحات الالهيه.

وفات شيخ صدرالدين را به سال 673 هجري در قونيه ثبت کرده اند.