شيخ نجم الدين کبري

ابوالجناب احمد شيخ نجم الدين کبري خيوقي خوارزمي، عارف بزرگ ايراني در قرن ششم و هفتم هجري، در سال 540 هجري تولد يافته است.

در کودکي علوم مقدماتي را فرا گرفته و در کسب حديث و علوم قرآني و علوم باطن به سياحت بلاد رفته و در نيشابور از ابوالمعالي فراوي، و در همدان از حافظ ابوالعلاء، و در اسکندريه از ابوطاهر سلفي حديث شنيده است. عبدالعزيز بن هلال، ناصر بن منصور، شيخ سيف الدين باخرزي و ديگران از او حديث روايت کرده اند. خرقه ارشاد از شيخ اسماعيل قصري گرفته و نسبت طريقت از طريق شيخ عمار ياسر بدليسي يافته است.

به شيخ نجم الدين کبري لقب طامةالکبري و شيخ ولي تراش نيز داده اند.

شاگردان و خلفاي شيخ نجم الدين کبري، از قبيل، شيخ فريدالدين عطار، باباکمال جندي، شيخ رضي الدين علي لالا، شيخ سعدالدين محمد حمويي، شيخ نجم الدين رازي، مجدالدين بغدادي و بهاء ولد از اعاظم طريقه کبراويه و بزرگان ديگر همه از اکابر طريقه ارشاد و تصوف ميباشند.

سلسله کبراويه در قرن ششم و هفتم هجري قدرت روزافزون داشتند. و از اين رو يا علتهاي ديگر، سلطان محمد خوارزمشاه با ايشان دشمني فراوان داشت؛ تا آنجا که دستور داد تا شيخ مجدالدين بغدادي از بزرگان و خليفگان و پيروان شيخ نجم الدين کبري را در جيحون انداختند. خود او نيز در ضمن حمله به خوارزم بدست لـشـکـر مـغـول به سال 618 هجري (در سن هفتاد و هشت سالگي) به شهادت رسيد.

درباره قتل او نقل کرده اند که «چون چنگيزخان آوازه شيخ نجم الدين شنيده بود به وي کس فرستاد که من خوارزم را قتل عام خواهم کرد. آن بزرگ بايد از ميان ايشان بيرون رود و به ما پيوندد. شيخ رحمةالله عليه در جواب گفت که هفتاد سال با تلخ و شيرين روزگار در خوارزم با اين طايفه بسر برده ام، اکنون که هنگام نزول بلاست اگر بگريزم از مروت دور باشد.»

تأليف هاي نجم الدين کبري بشرح زير است:

رساله الخائف الهائم عن لومة اللائم، رساله فواتح الجمال و رساله منهاج السالکين.