در مسیر كاروان روی قزوین به اصفهان، 48 كیلومتری جاده بوئین زهرا به ساوه کاروانسرای مادر شاهی هجیب قرار دارد كه عمر آن به دوره صفوی می‌رسد و یکی از کامل‌ترین و بهترین كاروانسراهای ایران به شمار می‌رود. کاروانسرایی با مساحت پنج هزار و 850 مترمربع و 36 حجره که یكی از كاروانسراهای وسیع و بی نظیر كشور است.
برای دیدن کاروانسرای مادرشاهی هجیب باید به شمال غرب روستای هجیب در شهرستان بویین زهرا سفر کنید و از در جنوبی آن به فضای مربعی شکل کاروان سرا قدم بگذارید و در دالان‌های عصر صفوی قدم بزنید.
به نوشته شاردن این کاروانسرا توسط زینب بیگم مادر شاه عباس اول، با هزینه‌ای معادل چهار هزار تومان ساخته شده و با بناهای الحاقی‌اش از جمله دو باغ، دو آب انبار، یک گرمابه و یک جویبار، بهترین کاروانسرای ایران به شمار می‌آمده است.
پلان کاروانسرا به صورت مربع بوده که در تقاطع بیرونی چهار ضلع آن، برج‌های مدوری از سنگ و آجر برآورده‌اند که ارتفاع آن‌ها نیم متر از سطح بام بالاتر است. سر در رفیع و باشکوه ورودی، در ضلع غربی قرار دارد که طرفین آن را دو طبقه ساخته و با طاق‌نماهای جناغی تزئین کرده‌اند.
هشتی ورودی که دارای فضایی وسیع است با سقف گنبدی بزرگی پوشش یافته و از تزئینات کار بندی در دور تا دور پایه قوس گنبد آجری برخوردار است. در دو سوی هشتی، اتاق‌هایی برای نگهبانان در نظر گرفته‌اند که با راه پله‌ای، به پشت‌بام راه می‌یابند.
حیاط کاروانسرا که به ابعاد تقریبی 40*43 متر گسترده، دارای چهار ایوان است که طاق‌نماهایی به ارتفاع شش متر دارد و پشت آن‌ها اتاق‌های بنا قرار گرفته که مساحتشان از 9 تا 13.5 مترمربع متفاوت است.
در مرکز حیاط، بنایی آجری به شکل هشت ضلعی ساخته‌اند که از دو چهارطاقی متصل به هم با قوس جناغی باز تشکیل شده و گنبدی عرقچینی با آجرکاری زیبا دارد. این بنا علاوه بر سرداب، کاربری‌هایی همچون رختشوی‌خانه داشته است و در تمامی بنای کاروانسرا، پایه آن را بر سنگ قرار داده و بقیه‌اش را با آجر بالا برده‌اند. پشت اتاق‌ها و در چهار سوی کاروانسرا، راهرویی سراسری با طاق‌نماهایی عمیق به شکل طاق تویزه ساخته‌اند که در طرفین، دارای سکوهایی در ارتفاع تقریبی یک متر از کف است و به منظور بارانداز از آن استفاده می‌شده و توسط اتاق‌های میانجی به حیاط راه داشته است.
این روزها اگر گذارتان به کاروانسرای هجیب بیفتد، داربست‌هایی را می‌بینید که در گوشه گوشه آن نصب شده‌اند تا این کاروانسرای بزرگ و تاریخی مرمت شود. برج‌ها، سر در، ضلع شمال غربی، ضلع جنوبی آن تا به حال مرمت شده و ضلع شرقی آن هم در دست مرمت است كه مراحل آوار برداری، مرمت بام، اجرای مجدد قسمت‌های فروریخته ایوان شرقی، اجرای طاقچه‌ها، مرمت كف ایوانچه‌ها از برنامه‌های مرمتی این بنا در ضلع شرقی هستند.
0 نظرات:
ارسال یک نظر