اولين روزنامه به سبک نوين

روزنامه وقايع اتفاقيه، اولين روزنامه اي است که به سبک نوين در ايران
منتشر شده است. اولين شماره اين روزنامه در روز پنجم ربيع الثاني
سال 1267 قمري ( هفتم فوريه 1851 م ) در تهران پخش گرديد. در صفحهً
اول آن نقش شير خورشيد و عبارت " يا اسدالله الغالب " نوشته شده و عنوان
روزنامه نيز" روزنامچهً اخبار دارالخلافه طهران " است؛ ولي از شماره
دوم تحت نام روزنامه وقايع اتفاقيه منتشر گرديد. مدت ده سال روزنامه وقايع
اتفاقيه تحت همين اسم منتشر شد و سپس مديريت روزنامه بر عهده
ابوالحسن خان صنيع الدوله گذاشته شد و نام روزنامه نيز به روزنامه " دولت
عليه ايران " مبدل گشت. روزنامه وقايع اتفاقيه به همت مرد بيدار دل و
صدراعظم بزرگ ايران " ميرزا تقي خان اميرکبير " و به مديريت " ميرزا
جبارخان ناظم المهام " قنسول ايران در بغداد و به معاونت " ادوارد
برجيس " انگليسي در تهران منتشر مي گشت. ادوارد برجيس علاوه بر
معاونت در انتشار روزنامه، نويسنده عمده آن نيز به حساب مي آمد و
قسمت اخبار خارجي روزنامه توسط وي و از روي روزنامه هاي خارجي
ترجمه مي گرديد. نامبرده خيلي زود به زبان فارسي آشنائي پيدا کرده و
بخوبي بدان مکالمه مي نمود. روزنامه وقايع اتفاقيه با چاپ سنگي و
نستعليق به چاپ مي رسيد و در صفحات آن ستون بندي نمي گرديد به همين
جهت مطالب آن بسيار درهم است، فقط عنوانهاي روزنامه با خطي نسبتاً
درشت نوشته مي شد. تا شماره 17 اين روزنامه روزهاي جمعه قبل از
ظهر و از شماره 17 به بعد روزهاي پنجشنبه انتشار يافته است؛ تا
شماره 456 انتشار آن مرتباً صورت مي گرفت اما از اين شماره انتشار
آن نامرتب گرديد تا شماره 474 که تحت نام روزنامه دولت عليه ايران
منتشر شد. نخستين خبري که در شمارهً اول اين روزنامه نوشته شده
اين است : " از آنجا که همت حضرت اقدس شاهنشاهي معروف به تربيت
اهل ايران و استحضار و آگاهي آنها از امورات داخله و وقايع خارجه است
لذا قرار شد که هفته به هفته، احکام همايون و اخبار داخله مملکتي و
غيره را که در دول ديگر " گازت " مي نامند، در دارالطباعه دولتي چاپ
شود و به کل شهرهاي ايران منتشر گردد، که اهالي ممالک ايران نيز در
هر هفته از احکام دارالخلافه مبارکه و غيره اطلاع حاصل نمايند، و از
جمله محسنات اين گازت يکي آنکه سبب دانايي و بينايي اهالي اين دولت
عليه است، ديگر آنکه اخبار کاذبه و اراجيف که گاهي بر خلاف احکام
ديواني و حقيقت حال در بعضي از شهرها و سرحدات ايران پيش از اين
باعث اشتباه عوام اين مملکت مي شد، بعد از اين به واسطهً روزنامه
موقوف خواهد شد، بدين سبب لازم است که کل امناي دولت ايران و حکام
ولايات، و صاحب منصبان معتبر، و رعاياي صادق اين دولت، اين روزنامه ها
را داشته باشند، و بر حسب قرارداد فوق در يوم جمعه پنجم ربيع الثاني
ايت ئيل سنه 1267 به کار شروع شد و مباشر اين روزنامه به هر کس که
طالب باشد هفته به هفته خواهد رسيد. ". شيوهً نگارش روزنامه وقايع
اتفاقيه فارسي آميخته به لغات عربي است. مطالب روزنامه را اخبار دارالخلافه
طهران، اخبار ولايات و اخبار خارجه تشکيل مي دهد. در قسمت اخير گاهي
نيز شرح پيشرفتهاي کشورهاي اروپايي به چاپ رسيده است. نحوهً پخش خبر
در وقايع اتفاقيه بدين ترتيب بود که هر يک از حکام ولايات ايران مهمترين
وقايع ناحيهً خود را به مرکز و به ادارهً روزنامه وقايع اتفاقيه مي فرستادند
و در آنجا به چاپ مي رسيد. انتشار روزنامه وقايع اتفاقيه در سال 1277
قمري ( 1861 م ) خاتمه يافت