اولين مقاله درباره هنر عکاسي به زبان فارسي

در سال 1319 هجري قمري يعني حدود شصت سال بعد از
پيدايش هنر عکاسي در ايران، براي اولين بار مقاله اي تحت
عنوان آقا احمد ما عکاسي مي کند در کتابي به نام سفينهً
طالبي که به کتاب احمد معروف است، توسط " عبدالرحيم بن
ابوطالب نجار تبريزي" چاپ و منتشر شد که به زباني ساده و
همه فهم، نکات علمي و فني عکاسي را به شکلي که در آن
زمان رايج بود در قالبي داستان گونه تشريح مي نمود. در
قسمتي از اين مقاله آمده است: " احمد آنها را استمالت
مي کند که روي کرسي بنشاند و عکس بردارد. هيچکدام
راضي نمي شدند ... بالاخره، ماهرخ راضي شده به کرسي
نشست. احمد گفت حرکت نکن ... و بعد رفت سرپوش ماهوت
دستگاه عکاسي را برداشت و نگاه کرد که ماهرخ چطور
نشسته است. بعد يکدفعه پايش را به زمين زد و دستش را
تکان داد و همان طور سر پوشيده صدا نمود: خانم آرام باش
مرا معطل نکن. ماهرخ گفت: من حرکت نمي کنم. احمد گفت
دروغ مي گويي. تا ماهرخ اين حرف قبيح را از برادرش شنيد
از کرس پايين آمد و تغير نمود که احمد چرا نسبت دروغگويي
به من داد ... احمد گفت: چون ماهرخ را از همه زياده دوست
دارم، مي خواستم عکس او را بردارم و نشاندم به کرسي رفتم
نگاه بکنم ديدم معلق نشست ... و عمل مرا ضايع کرد...". در
اينجا نويسنده اين مقاله در تشريح دوربين عکاسي، آن را چنين
توصيف نمود: " دستگاه عکاسي که کاميراوبسکور باشد قوطي
مربعي است نصفش ثابت و نصف ديگرش را به واسطهً پرده هاي
فنري مي شود قصير و طويل نمود. در سر سه پايه منصوب
است. داخل آن را رنگ سياه زده اند و از تابش روشنايي محفوظ
ميدارند. شيشهً مدوري در منظرهً آن نسب شده است، سرپوشي
و پيچي دارد که به واسطه آن شيشه را قبض و بسط مي دهند
آن را شيشه جامعه گويند. ذرات شعاع جمع شده منکسراً به
شيشهً جاذبه که در مقطع اندروني قوطي مربع است، مي رسد
و در آنجا صورت مي بندد ... ". اين مقاله به تحقيق اولين
مقاله اي است که به زبان فارسي نوشته شده و داراي جنبهً
آموزشي مي باشد و چهارده سال پس از انتشار آن، يعني در
سال 1313 هجري قمري اولين کتاب علمي و آموزشي توسط
مسيو پاپاريان انتشار يافت که طي آن تشريح فني کاملي از
وسائل و تکنيکهاي عکاسي و ظهور فيلم و چاپ عکس به
دست آمده و از نظر تاريخي براي کساني که بخواهند دربارهً
تاريخ عکاسي ايران مطالعه و تحقيق نمايند جالب و با ارزش است