روزی كه تخت جمشید پایتخت ایران اعلام شد

اردشیر یکم (به نوشته مورخان یونانی؛ اردشیر درازدست) که بر جای پدر نشسته و شاه ایران شده بود نیمه اپریل سال 465 پیش از میلاد تصمیم گرفت كه تخت جمشید پایتخت اول ایران (شاه نشین) باشد.


(مورخان یونان باستان تخت جمشید را در جهان به «پرسپولیس» معروف ساخته اند). اردشیر یکم در پاسارگاد برجای پدرش خشایارشا نشسته بود که بر سرزمینی از دانوب تا سند و از سیردریا تا سودان حکومت می کرد.
محاسبات تقویمی، 16 اپریل آن سال را روز برگزاری مراسم پایتخت شدن تخت جمشید به دست داده است.. نوروز سال 465 پیش از میلاد در تخت جمشید برگزار شده بود، ولی 27 روز پس از نوروز تصمیم شاه وقت به انتقال پایتخت سلطنتی از پاسارگاد به تخت جمشید (که فاصله ای زیاد از هم ندارند) اعلام شده بود تا به اطلاع مردم برسد.

چرا این تصمیم چهار هفته پس از نوروز اتخاذ و اعلام شده بود؟. زیرا؛ اهمیت روز ملی ایرانیان (نوروز) چنان بوده است كه نباید تحت الشعاع پایتخت اعلام شدن شهر تازه ساز تخت خمشید قرارمی گرفت. طرح ساختن تخت جمشید از داریوش بزرگ است.

کار ساختن شهر، كاخ شاه و تالارهای پذیرایی تخت جمشید 51 سال طول كشیده بود. سیستم ارتباط و پستخانه ایران 25 قرن چنان مجهز و پیشرفته بود که هر خبری در کمتر از یک هفته به اطلاع همه اتباع امپراتوری می رسید. ساختمان تخت جمشید كه توسط اسكندر مقدونی (شاگرد ارسطو و اهل فلسفه و مدنیّت) به آتش كشیده شد از نظر وسعت و هنر معماری و فن مهندسی مهمترین عمارت پیش از میلاد و نماد تمدن بشر عهد باستان و نشانه عظمت ایران و ایرانی است و هویت ملی ما بشمار می رود.

در همان روز (با احتساب و تطبیق تقویم ها مصادف با 16 اپریل 2 هزار و 474 سال پیش) همچنین اعلام شده بود كه «شوش» همچنان پایتخت اداری ایران و محل ادارات دولتی خواهد بود كه در فصل گرما، كارمندان ادارات می توانند به شهر همدان بروند و در آنجا انجام وظیفه كنند. در اعلامیه مربوط آمده بود که ممكن است شاه نیز زمستان را در آنجا (شوش) باشد. به همین سبب مورخان یونانی، ایران دوران هخامنشیان را، كشوری دارای سه پایتخت، نوشته اند