زبان و لهجه های رایج مردم ایران زمین

زبانها و لهجه های متنوع مردم ایران که با آن ارتباط برقرار می کنند یکی از زیباییهای ایران زمین می باشد.زبان فارسی به دلیل اعتبار تاریخی وقدرت نفوذ آن در دیگر زبانها ولهجه های ایرانی دارای اهمیت ویژه ای است.

گاهی مفهوم وهویت زبان ولهجه با هم به اشتباه تعریف می شود.

لهجه(dialect)یا به اصطلاح امروزه گویش را میتوان به ۳صورت تعریف نمود:

۱-تلفظ و بیان به صورت آهنگین و لحن خاصی سخن گفتن که این صفات گفتاری یک منطقه جغرافیایی معین است مانند لهجه اصفهانی.

۲-تلفظ واژه های یک زبان خارجی به روش گویش یا زبان معین.مانندزبان چینی را به با لهجه فارسی حرف زدن.

۳-شیوه صحبت کردن مربوط به یک طبقه اجتماعی یا گروه شغلی مانند نحوه صحبت کردن جوانان .

لهجه یا گویش (guyes) گونه ای ازیک زبان وعبارت است اززبان یک شخص یا گروه که ازلحاظ تفاوتی که با زبان اعضای دیگرهمان جامعه زبانی دارد.

تعریف جامعه زبانی : گروهی را گویندکه زبان بومی آن برای دیگراعضای گروه (نه همه اعضا)مفهوم باشد.مثال اگر یک سلسله افراد در یک مجموعه را AوBوCوDو...Zدرنظر بگیریم که درآن هر شخص با شخص کناری خود بتواند تکلم کندولی AوZنتوانند همدیگر را بفهمند.که می توان گفت A...Zبهخ یک جامعه زبانی تعلق دارند ولی AوZبه لهجه های متفاوت صحبت می کنند.که علت آن جدایی اعضای یک جامعه زبانی از یکدیگر است.

در جغرافیا لهجه های ایران امروزکه بصورت منطقه ای تقسیم میشوند: شامل لهجه های اطراف دریای خزر-مازندرانی گیلکی طالشی و...لهجه های مرکزی ایران -نطنزی گلپایگانی خوانساری اصفهانی شیرازی یارندی نائینی یزدی کرمانی و... -لهجه های غربی همدانی کرمانشاهی و ...لهجه های شرقی سیستانی مشهدی و...لهجه های جنوبی لری و بختیاری و لکی دزفولی لاری بندری و خوزستانی بوشهری و...که هرکدام در هر شهری مرسوم است وحتی درمناطق نزدیک به هر شهری لهجه ها تغییر می کند. وهمچنین اقلیت های مذهبی داخل ایران با لهجه های متفاوت حرف می زنند.مانند لهجه ارمنی های کاشان با اصفهان .

بسیاری از لهجه های ایرانی در برابر نفوذ روزافزون زبان فارسی در حال از میان رفتن هستند.

مردم درایران به شش زبان صحبت می کنند:

۱-زبان فارسی-از زبان کهن اوستایی باستان سکایی میانه پهلوی پارتی تاجیکی افغانی سغدی لاری و معاصرکه از زبانهای هند واروپایی است وقدمت آن 10 قرن قبل ازمیلاد باز می گردد.

2-زبان ترکی-زبانی است مستقل دسته ای از زبان اورال-آلتایی که لهجه های متفاوتی دارد (مانند زبان ترکی غربی )که لهجه های زبان ترکی رایج درایران اصولا با ترکی قفقاز پیوسته است ودر بخش شمال غربی و غرب کشور و حتی بعضی از نواحی شمال مرکزی ومرکزایران .

۳-زبان کردی- کردی زبان کردان است از زبان های ایرانی غربی از ریشه هند و اروپایی که در عراق و ایران و ترکیه و سوریه ارمنستان و ترکمنستان تکلم می کنند.

۴-زبان بلوچی - از زبان های ایرانی غربی است و ریشه هند و اروپایی دارد که درسیستان و بلوچستان رایج است دو لهجه اساسی شرقی وغربی دارداین زبان دربعضی ازنقاط ایران مانند کرمان و لارستان و جنوب غرب هامون و خراسان و سبزواروبیرجندتکلم می شود.

۵- زبان ارمنی - اززبان های هند و اروپایی است که بیشتر در ارمنستان رایج است.

۶-زبان عربی- یکی از زبانهای سامی که پس ازورود اسلام به ایران درمناطق جنوب و جنوب شرقی ایران رواج یافت .

ولی ۳ زبان فارسی ترکی وکردی بیشترین قسمت طیف لهجه ها و زبان های ایرانی را به خود اختصاصص می دهند.