محمد غفاری ( کمال الملک ) ار هنرمندان بنام عصر قاجار است که ظهور او در عرصه نگارگری با ابداعات و نوآوری های او در سبک و روش ، فصل تازه ای را در بخش هنر های تجسمی ایران گشود . وی با کشیدن تابلو تالار آیینه از سوی ناصر الدین شاه به کمال الملک ملقب شد .
آرامگاه کمال الملک بنایی است که در شهر نیشابور بر مزار کمال الملک ساخته شده است .
این بنا کنار آرامگاه عطار نیشابوری و در باغی در محله کهن شادیاخ در شهر نیشابور ساخته شده است . این باغ در فاصله نزدیک به یک کیلومتر در سمت غرب آرامگاه خیام قرار گرفته است .
طراح این بنای یادبود استاد هوشنگ سیحون است .
نمای بنا
این بنا در نقشه از دو مدول ( پیمون ) مربعی شکل تشکیل شده است که مستطیلی با تناسب ۱ بر ۲ را می سازند . اضلاع مربع در نما با یک قوس نیم دایره خود نمایی می کنند ؛ حجم بنا از قوس هایی متقاطع که بر روی اقطار مربع زده شده اند پدید آمده که این قوس های متقاطع ، « تاق های چهار بخش » را که در معماری سنتی ایران بسیار دیده شده اند را تداعی می کنند و احتمالاً منبع الهام طراح نیز بوده است . طراح با بهره گیری خلاقانه از قوس و با پیچشی که در ایده کلی آن ایجاد کرده ، به نتیجه ای ظاهراً متفاوت با هندسه ای پیچیده دست یافته است . این طرح نوآورانه با به کارگیری سازه پوسته ای بتنی اجرا شده است .
در بنای یادبود کمال الملک دو نوع قوس به شرح زیر دیده می شود .
شش قوس نیم دایره نما که نسبت دهانه به ارتفاع آنها 1 به 2/1 است ، چهار قوس متقاطع که بر روی اقطار دیده می شوند . همچنین در پایین قوس های اصلی نما از روبرو دو قوس کوتاه تر نیز وجود دارند که در واقع تلاقی قوس های متقاطع هستند . شاید بتوان گفت حجم کلی بنا از پوسته ای سه بعدی در فضا حاصل آمده است که در یک حرکت نرم دو نوع قوس یاد شده را به هم پیوند می دهند . این قوس ها و پوشش آنها در بالا ، اشکال هندسی مخروطی شکلی را بوجود آورده اند که ابتکاری هندسی بوده ، اوج خلاقیت معماری را در بهره گیری از عناصر معماری سنتی ایران در ترکیبی جدید و موزون نشان می دهد . در این بنا نیز همانند آرامگاه خیام هندسه نقشی شایان توجه دارد و پیوند عمیق این بنا را با نظام معماری ایرانی برقرار کرده است .
تزیینات استفاده شده برای آرامگاه کمال الملک کاشی معرق است که نقوش آنها بسیار هنرمندانه بر روی سطوح منحنی نما بکار گرفته شده اند و به سمت خط تقارن قوس ها این نقوش کوچک و کوچک تر می شوند . به گفته طراح ، کاشی معرق ، معماری کاشان یعنی محل زادگاه کمال الملک را یادآور می شود . نمای بنا و تزیینات و همچنین رنگ کاشی ها ، هماهنگی فراوانی با آرامگاه عطار ، که در کنار آن است ، دارد ؛ به گونه ای که شاید بازدید کننده در نگاه نخست گمان کند که این بنا ها بخشی از هم هستند .
سنگ مزار
سنگ مزار کمال الملک همچون سایر سنگ های مزاری که سیحون در آرامگاه ظهیر الدوله تهران طراحی کرده است ، یکپارچه از سنگ گرانیت و با بافت خشن بوده ، در قسمت بالای سنگ که مرتفع و زاویه دار تراشیده شده است ، نقش برجسته ای از کمال الملک توسط شاگرد ایشان مرحوم استاد ابوالحسن صدیقی سنگ کاری گردیده است .
irden.com ، wikipedia.org
0 نظرات:
ارسال یک نظر