آثار و مانده های شهر کهن ، با وسعت تقریبی 2000 هکتار در کناره جنوب شرقی شهر کنونی نیشابور به شکل تپه های باستانی به نام های کهندژ ، آلپ ارسلان ، سبزپوشان ، شادیاخ ، تپه مدرسه ، بازار ، قنات تپه و تپه تاکستان نامور است . شهر کهن پایتخت فرهنگی ایران در سده های میانی اسلام می باشد .
یافته ها و نمونه های باستانی از تپه های نیشابور بیانگر آن است که این شهر مهم از زمان اسلام تا اوایل سده هفتم بسیار پر رونق و آباد بوده است .
آنچه از نیشابور باستانی بر جای مانده منطقه ای است ، در حاشیه ی جنوب شرقی شهر فعلی نیشابور - به وسعت حدود ۶ کیلومتر مربع - که از شمال به اتوبان کمربندی نیشابور - مشهد ، از جنوب به روستای جوری و شاه آباد و از غرب به روستای ابراهیمی محدود می گردد .
بر اساس تحقیقات باستان شناسی آقای ریچارد بولیت در سال ۱۹۶۶ م. محدوده ی کهندژ به صورت تپه ای به ارتفاع ۱۲ متر و به وسعت ۵/۳ هکتار . دیوار و دروازه های حصار با ارتفاع حدود ۵/۳ متر و با وسعت ۱/۱۴ هکتار به عنوان نیشابور قبل از اسلام و سه سده ی اول در دوره ی اسلامی ( حومه ) و اماکن مهم آن به عنوان بخش گسترش یافته ی شهر طی سده ی سوم تا ششم هجری بوده است .
برای اولین بار حفاری های علمی باستان شناسی از سال 1935 توسط یک هیئت آمریکایی از طرف موزه متروپولتین به سرپرستی چارلز و ویلکینسون در تپه سبز پوشان ، تپه مدرسه ، قنات تپه ، و تپه تاکستان انجام گرفت . و آثار بسیار ارزشمندی از دوره اسلامی نمایان گشت . در سال 1996 م نیز آقای ریچارد بولیت برنامه پژوهشی جامعی را جهت تعیین وضعیت و باز سازی محلات شهر قدیم انجام داد .
همچنین در سال 1347 آقای سیف الدین کامبخش فرد نیز در قسمتی از محوطه شهر قدیم اقدام به حفاری نمود . به سال 1367 نیز چهارمین برنامه پژوهشی توسط هیئتی به سرپرستی آقای سید محمد موسوی در این محوطه انجام و بقایای معماری دوره سلجوقی در این قسمتی از این محوطه کشف گردید . از اواخر سال 1378 نیز هیاتی به سرپرستی آقای رجبعلی لباف خانیکی عملیات حفاری و کاوش در محل شادیاخ نیشابور آغاز نموده و امید است در آینده نزدیک آثار ارزشمند و با شکوه صدر اسلام تا آخر دوره خوارزمشاهی در این منطقه باستانی سر از خاک در آورده و خود تبدیل به موزه ای صحرایی در قسمتی از شهر کهن نیشابور شود .
rovzane.com ، irvani.com
0 نظرات:
ارسال یک نظر