حسینیه اعظم زنجان در استان زنجان

حسینیه اعظم زنجان از اماکن مذهبی شیعیان است که در جنوب شهر زنجان واقع گشته‌ است . قدمت این مکان به حدود یک قرن پیش می ‌رسد . این حسینه توسط دو فرد بنام ‌های حاج میرزا محمد نقی و حاج میرزا بابایی وقف گردید . این حسینه هر سال در روز ۸ ماه محرم اقدام به برگذاری دسته‌ عزاداری می‌کند . در این روز عزادارانی از شهرهای همجوار در این مراسم شرکت می کنند .

تاریخچه
حسینیه اعظم زنجان در جنوب شهر زنجان که بین مدار های 36 درجه و 37 درجه شمالی و نصف النهار های 48 درجه و 5/49 درجه شرقی واقع شده قرار گرفته است . آستان مقدس حسینیه اعظم زنجان یکی از اماکن متبرک و معنوی استان زنجان می باشد که آوازه و شهرت آن به برکت توجهات خاصه حضرت سیدالشهداء (ع) جهانی شده است . هیأت امناء این مکان مقدس از توان و ظرفیت های موجود جهت ارتقاء فرهنگ عاشورا و کیفیت مجالس عزاداری سرور شهیدان استفاده نموده و با سازمان دهی نیروی انسانی مخلص توانسته است تا حد نسبتاً مطلوب در مقطع کنونی این مکان را اداره نماید . در بخش فرهنگی ایجاد کتابخانه و بخش سمعی و بصری و تکثیر نوارهای سخنرانی وعاظ و پخش اینتر نتی مراسم عزاداری و غیره به سراسر جهان و در بخش مذهبی برگزاری مراسم دعا و عزاداری و اعیاد ائمه طاهرین علیهم السلام و سخنرانی در حد توان،بر گزاری مراسم با شکوه دهه محرم و دسته عزاداری شب تاسوعا که تنها برای این مراسم حدود 45 روز تا دو ماه برنامه ریزی و جلسات متعددی برگزار می گردد . مراسم سوم شعبان سالروز ولادت حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) که به نحو خاصی در این حسینیه برگزار می گردد .
برگزاری مراسم ماه مبارک رمضان که بصورت اقامه نماز جماعت ، سخنرانی و مداحی می باشد . مراسم هفتگی زیارت عاشورا که در شب های جمعه و دعای ندبه در صبح جمعه برگزار و مورد استقبال جمع کثیری از مردم خصوصاً جوانان قرار می گیرد .

تاریخچه حسینیه اعظم را با یاری گرفتن از گزارش شفاهی اهالی محل ، معمرین ، خادمین و هیات امناء قدیمی و از آن اشخاصی که خودشان بطور مستقیم و یا بطور غیر مستقیم از طریق پدر بزرگ هایشان و از کسان دیگر راجع به قدمت و تاریخ گذشته حسینیه خاطراتی داشته اند نقل می کنیم . البته بدیهی است که در نقل قول احتمال کم یا زیاد بودن مطلب گفته شده وجود دارد ولی سعی شده مطالب با تطبیق همدیگر نزدیک به حقیقت باشد تا بتوان نسبت به آنها استناد جست و آیندگان بتوانند از آن استفاده کنند . متأسفانه تاریخ مدون ما در گذشته همیشه دچار چنین نقصهایی بوده است . نبودن افراد خبره و علاقمند در شهرمان که بخواهند حوادث مختلف را ثبت و ضبط کرده و آنها را به آیندگان انتقال دهند همیشه یکی از معضلات جامعه شهر زنجان بوده است و اگر تعدادی کتب تاریخی نیز تألیف و تدوین شده و موجود است بدون تجزیه و تحلیل بوده و از جزئیات مهم تاریخی چشم پوشیده اند لذا مورخین حوادث را بصورت کلی و گذرا و بشکل قصه و داستان گونه نقل کرده اند .

اولین سند مکتوب که با مهر ( حاج میرزا لطف الله شیخ الاسلام و آخوند ملا کاظم ) ممهور شده صفر المظفر 1295 هجری قمری را نشان می دهد که در زیر وقفنامه دو شخص خیرو نیکو کار بنام های ( حاج میرزا محمد نقی و حاج میرزا بابایی ) تاجر که دو باب دکان را وقف صحیح شرعی نموده اند آمده است . در این وقف نامه قید شده با اطلاع عالیجناب ( آخوند ملا علی اصغر روضه خوان ) در راه جناب ابی عبدالله الحسین (ع) در تکیه حسینیه خرج و احسان نمایند از اول ماه محرم تا دوازدهم محرم هر قسم مصلحت بداند صاحب اختیار است . دومین سند مکتوب که با مهر آقای ( سید عبدالرحیم مجتهد و آقا سید علی و آقا شیخ ابراهیم ) ممهور شده مربوط به تاریخ شوال 1322 هجری قمری است که شخصی بنام ( حاج محمد هاشم شریف العلماء ) وقف صحیح شرعی و حبس مخلد نموده همگی مساحت ششدانگ و یک شعیر و دو ثلث شعیر قریه دهجلال از قراء سجاسرود خمسه را با کافه توابع و ملحقات و مزارع مائیه و دعیه و مراتع و معالف وبسائین و میاه و عیون و انهار و املاک ... و عمارات و محل اکداس و طراقین بر حضرت سیدالشهداء ارواح العالمین له الفداء .

آنچه در اینجا قابل توجه است اینکه در سال 1322 هجری قمری حسینیه اعظم هم مدرسه بوده هم مسجد . زیرا واقف در توضیحاتی که در وقفنامه داده آورده است که متولی ، منافع قریه مذکور را در وهله اول به تعمیرات مدارس و مساجد اشاره شده و تامین آب آنها به مصرف برساند و نَه عشر دیگر را به حضرات طلاب محصلین ساکنین در حجرات هر مدرسه بپردازد آن هم از قرار هر حجره سه نفر طلبه . در ضمن مشروط به اینکه هر طلبه بیش از یکماه در خارج مدرسه نماند و اگر بیرون رود و برگردد باید لااقل دو ماه تمام در حجره خود مقیم باشد تا شهریه دریافت نماید . حال به یک سند مکتوب دیگر اشاره می کنیم این سند سنگ نوشته ایست که در راهرو و مدخل ورودی مسجد حسینیه هم اکنون بر دیوار نصب شده و اشعار زیر بر روی آن کنده کاری شده است :
بعد حمد خدای عزوجل که کریم است و قادرو منّان
جمعی از مؤمنین اهل محل همه در زهد بوذر و سلمان
سّید و میرشان محمد علی صاحب جاه و فّر و عّزت وشان
دّر دریای پاک پیغمبر پور هم اسم موسی عمران
مسجدی خواستند بی مانند طرح از لطف حضرت یزدان
چون به پایان رسید این مسجد هاتفی سفت این در غلطان
حَبَذّا مسجدی که در منظر آمده رشک روضه رضوان
سال تاریخ او طلب کردم روزی از صوفی خجسته بیان
کلک بگرفت و ریخت از کلکش بر ورق این جواهر الوان
بود از وَجه پاک این مَعبَد طلعت مسجد الحرام عیان

همانطور که تاریخ سنگ نوشته نشان می دهد اهالی محل این مسجد را در سال 1261 هجری بپایان رسانده اند . البته طبق گفته مُعَّمرین و اهالی محل این تاریخ مربوط به زمان یا سال تأسیس مسجد نیست بلکه مربوط به تعمیر و بازسازی مسجد است . وجود یک سند مکتوب دیگر گفته مُعَّمرین را قریب به یقین می نماید . این سند عَلَمی است که بر روی آن تاریخ (1221) کنده شده و به مسجد حسینیه اهداء گردیده است . این ها سند های موجود و مکتوب در باره تاریخ تاسیس حسینیه اعظم است ولی گفته های شفاهی به زمان های پیش از این سال ها اشاره دارد . می گویند در تاریخ 1114 هجری قمری زنگ بزرگی به مسجد اهداء شده و این زنگ تا چهل یا پنجاه سال پیش موجود بود که بعد شکسته شده و از بین رفته است . همراه این زنگ مقادیری وسایل دیگر مثل طبل و شیپور و چند قطعه شمشیر و یک عدد کشکول هم بوده که از آنها هم فعلاً اثری نیست . شاید در زمان رضاخان بعلت تعطیلی مساجد جمع آوری و احتمالاً به مراکز فرهنگی و باستانی برده اند و یا اصلاً معدوم کرده اند . لذا برای نزدیک شدن به تاریخ حقیقی بنای مسجد بهتر این است که قدمت بافت شهر ، تاریخ بنای مساجد و آثار دیگر باستانی شهر را که در اطراف و یا نزدیکی حسینیه قرار دارند بررسی نمود .

حسینیه اعظم زنجان با سالانه بیش از 7 هزار رأس قربانی در ایام محرم دومین قربانگاه جهان پس از مکه مکرمه است و عزاداران زیادی هرسال در روز عاشورا در این مکان گرد هم می ‌آیند .
همه ساله در روز هشتم ماه محرم عاشقان ابا عبدالله از سراسر استان زنجان ، کشور و بسیاری نیز از دیگر کشورهای جهان در زنجان گرد هم می ‌آیند تا در دسته عزاداری ابا عبدالله الحسین مسجد حسینیه اعظم زنجان و دومین قربانگاه جهان شرکت کنند .
در محرم سال گذشته 7 هزار و 279 رأس احشام نذری به این مسجد اهدا شده است .

علم فلزی که متعلق به این مسجد است قدمت آن را یک هزار و 221 نشان می‌ دهد که در روی علم حک شده است مدرک شفاف ‌تر کتیبه سنگی در دیوار حسینیه نصب شده تاریخ یک هزار و 261 هجری قمری را نشان می‌ دهد که این تاریخ مربوط به تعمیر برخی از دیوارها و فضای عمومی حسینیه بوده ، که از طرف اهالی محل صورت گرفته با عنایت به این شواهد و نشانه‌ ها سالیانی دراز قبل از این تاریخ این بنا نهاده شده است .
این حسینیه تا سال یک هزار و 316 هجری شمسی تکیه بوده و با عنوان تکیه حسینیه برنامه‌ های معمولی مثل عزارداری و سینه زنی صورت می ‌گرفته است .
کم کم با گسترش فضاهای پیرامون مسجد و فعالیت‌ های مذهبی رسماً به عنوان مسجد حسینیه شروع به فعالیت می ‌کند و گسترش تدریجی مسجد با یاری مردم شروع می‌ شود به ‌طوری‌ که امروز مساحت مجموعه حسینیه به 10 هزار متر مربع می ‌رسد .
مسجد حسینیه اعظم زنجان با توجه به اعتقادات عمیق مردم یکی از بزرگترین مساجد و حسینیه‌های ایران به شمار می‌رود که آوازه جهانی دارد نه تنها مردم زنجان بلکه از اکثر شهرها و روستاهای ایران و خارج از کشور شب تاسوعا به زنجان می‌آیند تا در دسته عظیم و با شکوه عزاداری حسینیه اعظم شرکت کنند .
مردم ارادت خاصی نسبت به حسینیه اعظم نشان اعتقاد دارند که هرچه به این مسجد نذر کنند برآورده می ‌شود به همین دلیل در ادای نذورات به موقع عمل می ‌کنند یکی از نذر های مردم به حسینیه ذبح کردن قربانی در مسیر دسته عزاداری شب تاسوعا است .
شاید در سال بیش از هزاران سفره نذری در این مسجد برای برآورده شدن حاجات و یا برآورده آنها برپا می‌ شود .

farsnews .com