آرامگاه خواجو در شمال شیراز ، در دامنه کوه صبوی و در ابتدای جاده شیراز – اصفهان ، در تنگ الله اکبر قرار گرفته است . قبر وی مشرف بر دروازه قرآن می باشد . آب چشمه معروف رکناباد نیز از کنار مقبره خواجو می گذرد .
این آرامگاه در سال 1315 شمسی با اعتبارات اداره فرهنگ فارس ساخته شد . محل آرامگاه در محوطه ای بدون سقف قرار دارد . در وسط صفه آن سنگ قبری است که بالای آن محدب و دارای برآمدگی است . روی این سنگ کتیبه ای که بیانگر قبر خواجو باشد وجود ندارد . فقط بالای سنگ عبارت : کل من علیها فان و یبقی وجه ربک ذوالجلال و الاکرام به خط ثلث نوشته شده است .
در بالا و پایین قبر نیز دو ستون سنگی کوتاه قرار دارد که طبق رسم آن زمان در بالا و پایین قبور عرفا و شعرا وجود داشته است . در سال 1337 شمسی اداره باستان شناسی فارس اقدام به ساخت یک اطاق در قسمت شمالی محوطه آرامگاه کرد . در پیشانی این اطاق دو غزل از غزلیات خواجو به خط نستعلیق بر روی کاشی های آنجا نوشته شده است . با این مطلع :
دوش می کردم سؤال از جان که آن جانانه کو ؟ گفت : بگذر زان بت پیمان شکن پیمانه کو ؟ ...
و دیگر به مطلع
صبحدم دل را مقیم خلوت جان یافتم از نسیم صبح بوی زلف جانان یافتم ...
که هم اینک این اتاق تبدیل به فرهنگسرای خواجو گردیده است .
کمی بالاتر از مقبره خواجو 3 غار به چشم می خورد . یکی از آنها غاری است که محل عبادت و ریاضت زهاد و مشایخ بوده و خواجو نیز مدتی در آن جا به عبادت مشغول بوده است .
غار دیگر که در دهانه آن طاقی ضربی از نوع طاق کجاوه ای از سنگ و آجر زده شده محل قبر خواجه عمادالدین محمود ، وزیر معروف شاه شیخ ابواسحاق اینجو است.
در کنار این غار نقش برجسته ای از جنگ رستم و شیر دیده می شود که به دستور حسینعلی میرزا فرمانفرمای فارس در سال 1218 ه.ق ساخته شده است . در کنار آن نیز نقش برجسته ناتمامی از فتحعلی شاه قاجار و دو تن از پسرانش به چشم می خورد . در دو طرف این نقش برجسته دو نیم ستون به سبک ستون های دوره زندیه در درون کوه کار شده است .
در سال 1370 به همت دانشکده ادبیات دانشگاه کرمان ، کنگره بزرگداشت خواجو در کرمان برگزار شد و مراسم اختتامیه این کنگره در شیراز انجام شد . با همین انگیزه به همت شهرداری شیراز و استانداری فارس ، آرامگاه خواجو مرمت و بازسازی شده که شامل بازسازی کف و بدنه و ایجاد یک سری دیواره های عمودی با مصالح سنگ است . هم چنین مجسمه ای از سر و صورت خواجه از سنگ تراشیده شده ، در این مکان قرار گرفته است . بنای آرامگاه خواجوی کرمانی به شماره 916 در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسید .
خواجوی کرمانی
کمال‌الدین ابوالعطا محمود بن علی بن محمود ، متخلص به خواجوی کرمانی ، شاعر و عارف بزرگ و برجسته ایرانی سده هشتم ، در تاریخ سوم دی ماه سال 669 خورشیدی ، مطابق با 20 ذی الحجه سال 689 ه. ق. در کرمان به دنیا آمد . او را " نخلبند شعرا " ، " خلاق المعانی " و " ملک الفضلا " نامیده اند . خواجوی کرمانی فضایل مقدماتی را در کرمان کسب و سپس راهی شیراز شد و از محضر پرفیض علمای آن دیار توشه ها اندوخت.
اشعار عارفانه خواجو بسیار زیبا و گاه حیرت انگیزند . او در اشعار خود معانی عرفانی زیبا را ارایه می کند . خواجوی کرمانی در مثنوی از نظامی پیروی می کند ولی روان تر از او می سراید .
مجموع اشعار خواجو از چهل هزار بیت فراتر می رود . وی در سرودن غزل ، قصیده و مثنوی ( خاصه در غزل ) توانایی و استعداد بسیار زیادی داشته ؛ چنانکه بسیاری از غزلیات حافظ ، حال و هوای غزل های خواجو را دارد و چه از لحاظ مضمون و چه از لحاظ شکلی از او تاثیر گرفته است . خواجو در سال 753 ه.ق. وفات یافت و در کنار دروازه قرآن شیراز بر دامنه کوه الله اکبر مدفون گردید .
آب چشمه معروف رکناباد نیز از کنار مقبره خواجو می گذرد .
در بالا و پایین قبر نیز دو ستون سنگی کوتاه قرار دارد که طبق رسم آن زمان در بالا و پایین قبور عرفا و شعرا وجود داشته است. در سال 1337 شمسی اداره باستان شناسی فارس اقدام به ساخت یک اطاق در قسمت شمالی محوطه آرامگاه کرد .
ممنونم
لذت بردم و استفاده کردم.