خانه ی ذوالفقاری های زنجان که قریب صد سال از احداث آن می گذرد یکی از آثار ارزشمند شهر زنجان است که در یاد و خاطره ی مردمان این شهر همواره جایگاه مهمی داشته است .
خاندان ذوالفقاری از قدیمی ترین و سرشناس ترین خا‌نواده های زنجان هستند که در گذشته از قدرت و نفوذ زیادی برخوردار بوده اند . این خانه را سردار اسعد ذوالفقاری ساخته است و فرزند او محمود خان در آن زیسته است . محمود خان ذوالفقاری در زمان قضیه آذربایجان و فرقه دمکرات به مقابله با دمکرات ها پرداخت و به همین دلیل از محمد رضا شاه پهلوی نشان و درجه ی سرهنگی دریافت کرد .
در مرکز بافت قدیمی ، مجموعه تاریخی ذوالفقاری واقع شده است . این مجموعه شامل ساختمان های اندرونی و بیرونی و قسمت های اداری است که قبل از احداث خیابان ذوالفقاری ( طالقانی کنونی ) با یک شبکه ارتباطی در طبقه هم کف و زیر زمین به یکدیگر مرتبط بوده است . هم اکنون این مجموعه تقسیم شده و قسمت هایی از آن از میان رفته است . از جالب ترین بنا های باقیمانده این مجموعه بنای تاریخی مرکز مجموعه بیرونی است . این بنا در دو طبقه و یک سردابه ساخته شده ، پلان بنا ایرانی و سبک ساختمانی از بنا های گوتیک اروپا تقلید شده است .
در طبقه هم کف ، ورودی بنا که یک سقف سر پوشیده با دو ستون تعبیه شده به هشتی منتهی می شود . در این طبقه قسمت امور اداری و دفتری و حسابداری قرار گرفته و سمت شرقی بنا احتمالاً عملکردی غیر اداری و احتمالاً گلخانه بوده است .
در طبقه دوم که دارای دو راه پله است ، تالار های پذیرایی ، اطاق های خواب ، اطاق های نشیمن و سرویس های بهداشتی قرار گرفته است . هسته مرکزی این بنا به سبک چهار طاقی با سقف گنبدی اجرا شده و جرز و دیوار های باربر ، سنگینی سقف را تحمل می نماید . محدثات جانبی این چهار طاقی با تیر های چوبی پوشیده شده است . کل مجموعه با پوشش خارجی شیروانی است که تا زمان احداث در این شهر سابقه نداشته است . در بالای هسته مرکزی بنا ، نورگیر زیبایی تعبیه شده که به کلاه فرنگی معروف است . این نور گیر با پلان هشت ضلعی با روش گره سازی به فرم گنبد تبدیل گردیده . سقف اطاق ها در طبقات به طرز زیبایی لمه کوبی شده و شامل طرح های هندسی و گره سازی است و در مجموع از موتیف های ایرانی استفاده شده است . از تزئینات داخل بنا در طبقه هم کف از کاشی کاری به سبک قاجار می توان یاد نمود که طرح معروف لوتوس ( نیلوفر آبی ) دیده می شود .
پنجره های بنا عموماً دو لنگه و اطراف آن مشبک است که با بکارگیری شیشه های رنگین کنتراست جالبی را در داخل اطاق ها ایجاد نموده است . نعل درگاهی پنجره ها در طبقه هم کف مسطح و در طبقه منتهی الیه جنوب غربی حیاط مشرف به خیابان تعبیه شده و طاقنما های تزئینی در اطراف ورودی دیده می شوند و این قسمت نیز که از خیابان بلاواسطه داخل مجموعه می شود ، از معماری اروپا الهام گرفته است .
این بنا در مجموع از بنا های تاریخی و با ارزش شهری است که به سبک بنا های اواخر دوران قاجار ساخته شده است . این خانه در زمان انقلاب به یکی از نهاد ها واگذار شد اما به سبب عدم مراقبت و رسیدگی جدی آسیب های فراوانی به آن وارد شد .
در حال حاضر این عمارت تبدیل به موزه سه تن از مردان نمکی شده است . بعد از افتتاح این موزه سه جسد از چهار جسد برای بازدید عموم از موزه رختشویخانه زنجان به این مکان منتقل شدند .
عمارت ذوالفقاری قابل مقایسه با عمارت قوام السلطنه ( موزه آبگینه ) است . این اثر به شماره 1852 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .
شهرداری با احداث خیابان در سال های اخیر سبب جدایی باغ از عمارت بیرونی شده و باغ ذوالفقاری را به پارک عمومی تبدیل کرده است .
cloob.com ، zanjancity.blogfa.com
0 نظرات:
ارسال یک نظر