در 35 کیلومتری شهرستان کازرون و در منطقه « دشت برم » پس از ورود به روستایی با همین نام و حرکت به سوی « کتل پیرزن » با طی مسافتی حدوداً 5 کیلومتر به بقایای کاروانسرایی زیبا به نام « میان کتل » می رسیم که در بین مردم به کاروانسرای « شاه عباسی » نیز معروف است . این بنا از بقایای آثار دوره ی قاجاری متأخر است و بر روی تپه ای مشرف به دشت سرسبز و زیبای برم ، قرار گرفته است . کاروانسرای میان کتل در مسیر جاده قدیم کازرون ـ شیراز قرار دارد که از زمان نادر شاه افشار به علت رونق بندر بوشهر به عنوان یک بندر نظامی ، بسیار مورد استفاده قرار می گرفته است .
بنا دارای پلانی به شکل مستطیل و یا ذوزنقه با ابعادی متفاوت است که در حدود 3500 متر مربع وسعت دارد و از این مقدار 2500 متر مربع زیر بنای اطاق ها و بخش هایی است که در اطراق حیاط مرکزی آن قرار دارند . این بنا به مانند بسیاری از کاروانسرا های کوهستانی دیگر به دلیل ایجاد امنیت بالا تنها دارای یک در ورودی می باشد که در ضلع جنوبی آن قرار گرفته است . همچنین در قسمت جنوب غربی و در مجاور درب ورودی ، برجک نگهبانی وجود دارد که مشرف به دشت بوده است .
بنا از لحاظ معماری به صورت چهار ایوانی با حیاط مرکزی ساخته شده است . در مرکز اضلاع شرقی و غربی دو حجره‌ی بزرگ و همچنین 2 حجره ی کوچک در هر دو سوی این قسمت ها قرار دارد ( دارای 2 حجره ی کوچک و 2 حجره ی بزرگ ) . در اضلاع شمالی و جنوبی نیز چهار حجره‌ی کوچک وجود دارد . اصطبل نگهداری احشام نیز در بخش جنوب غربی آن قرار دارد که از طریق دالانی وسیع به محل درب ورودی مکان متصل می شود . آب انبار این بنا نیز در ضلع شمالی آن قرار دارد که در این قسمت نیز با حوضچه ای تمام سنگی برخورد می کنیم .
در قسمت جنوب شرقی نیز مکانی قرار دارد که دیواره های آن تماماً از سنگ مالون است و متأسفانه بخش های زیادی از آن فرو ریخته . از آنجا که این بخش دارای تزئینات و مصالح خاص خود بوده و همچنین دیدی بسیار زیبا نسبت به منطقه ی دشت برم داشته به احتمال زیاد به عنوان بهار خواب مورد استفاده قرار می گرفته است .
از نکات قابل توجه دیگر در این کاروانسرا می توان به استفاده از سنگ مارن ( مالون ) در نمای بیرونی و داخلی و موارد تزیینی بسیاری همچون طاقچه های گچبری شده‌ی متعدد ، ناودان های سنگی ، سنگبری های تزیینی ، طاقچه های سنگی و ... اشاره نمود . در بالای در ورودی ، سنگبری زیبایی به شکل نوع خاصی از « ترنج ایرانی » نیز جلوه گر است .
کاروانسرای میان کتل پانزدهمین اثر شهرستان کازرون بود که در سال 1379 و با شماره ی 3668 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید .
0 نظرات:
ارسال یک نظر