چند نکته آوايي و دستوري

1- در مواردي حرف "ب" که در آخر کلمات چند حرفي فارسي بعد از "الف" بيايد و ساکن باشد، همچنين کلمات دو حرفي که حرف آخر آنها به "ب" ختم مي شود؛ در گويش بختياري به "واو" تبديل مي شوند. مانند: خواب به "خو" و شب به "شو".

2- غالباً "الف و نون" آخر کلمات فارسي در گويش بختياري به "واو" تبديل مي شود. مانند: نان به "نو".

3- اغلب کلمات مختوم به "الف و ميم" در گويش بختياري "الف" آنها حذف مي شود. مانند: شام به "شم".

4- در کلمات مختوم به "انه" الف حذف و به جاي آن "واو" مي آيد، مانند: شانه به "شونه".

5- در برخي از کلمات مختوم به (الف) و (واو)، "و" آنها حذف مي شود، مانند: گاو به "گا".

6- در گويش بختياري بجاي حرف مفعول بيواسطه "را" و فعل "است" يا "هست" کسره ( ِ ) يا فتحه ( َ ) استفاده ميشود.

7- گاهي در تلفظ برخي واژه ها که به "نون" ختم مي شوند، "نون" حذف و به جاي آن "ه" تلفظ مي شود؛ مانند: پازن به "پازه".

8- حروف "و"، "ب"، "ت" و "د" در برخي از واژه ها کارکردهاي دوگانه داشته و گاهي بجاي يکديگر مورد استفاده قرار مي گيرند.

9- در مواردي مصوت "او" به مصوت "اي" تبديل مي شود. مانند: پول به "پيل"

10- "علامت جمع"

در گويش بختياري چند علامت به شرح زير براي جمع وجود دارد:

   1- يل >> گو + يل  >> گو"يل" (برادران)

   2- ل  >> درف + ل  >> درفل (ظرف ها يا ظروف)

   3- ا  >>  چو + ا  >> چوا (چوب ها)

   4- گل  >> در + گل  >> درگل (دخترها)

   5- اون  >> شير + اون  >>  شيرون (شيرها)

   6- ها  >>  که + ها  >> که ها (کوه ها)

11- "علامت مصغر"

علامت تصغير در گويش بختياري عبارتند از: له و چه.

  - له مثل گردله.

  - چه مثل دولچه.

12- "علامت صفت تفضيلي"

دهر - معادل "تر" فارسي مثل به + دهر : بهدر (بهتر)

13- ضماير

ضماير فاعلي گسسته                                                     ضماير مفعولي گسسته

مو  =  من                                                                       وم  = به من

تو  =  تو                                                                         وت  =  به تو

هو  =  او                                                                        وس يا وش  =  به او

ايما  =  ما                                                                       وايما  =  به ما

ايسا  =  شما                                                                 و تو  =  به تو

اونو  =  ايشان                                                                 وايسا  =  به ايشان

ضماير مفعولي                                                                 و اونو  =  به آنها

منه  =  مرا                                                                      وام  =  با من

تنه  =  ترا                                                                       وات  =  با تو

هونه  =  او را                                                                   واس يا واش  =  با او

ايمانه  =  ما را                                                                 وايما  =  با ما

ايسانه  =  شما را                                                             واتو  =  با شما

اونونه  =  ايشانرا                                                              وااونو  =  با آنها

اسم اشاره - ضمير اشاره

در گويش بختياري اسم اشاره داراي صيغه هاي مفرد و جمع است.

نمونه صرف افعال

ماضي مطلق

رهدن  =  رفتن

رهدم  =  رفتم

رهدي  =  رفتي

رهد  =  رفت

رهديم  =  رفتيم

رهديد  =  رفتيد

رهدن  =  رفتند

زمان حال

ارُم  =  مي روم

اري  = مي روي

اره  =  مي رود

اريم  =  مي رويم

اريد  =  مي رويد

ارن  =  مي روند

ماضي بعيد

رهده بيدم  =  رفته بودم

رهده بيدي  =  رفته بودي

رهده بيد  =  رفته بود

رهده بيديم  =  رفته بوديم

رهده بيديد  =  رفته بوديد

رهده بيدن  =  رفته بودند

ماضي نقلي

رهده ام  =  رفته ام

رهده اي  =  رفته اي

رهده  =  رفته (است)

رهده ايم  =  رفته ايم

رهده اين  =  رفته ايد

رهده ان  =  رفته اند

امر غايب                                                  امر حاضر

بروه  =  برود                                                          برو  =  برو

برون  =  بروند                                                       بروين  =  برويد