اولین کارخانه قند به نام کهریزک در سال 1273 ه. ش. تأسیس شد. یک مؤسسه بلژیکی به نام سوسیته آنونیم امتیاز تأسیس کارخانه قند سازی را از دولت وقت گرفته و قریه کهریزک را برای ساختمان محل آن انتخاب نمود. مقدمات کار از سال 1313 ه. ق. شروع، ولی تحصیل امتیاز در سال 1314 میسر گـردید تا ایـنکه شرکت مذکور در سال 1316 موفق به تأسیس و افتتاح کارخانه شد.
ماشین آلات لازمه آنچه مربوط به دستگاههای چغندر خردکنی و پختن شیره و تصفیه قند و غیره بود از آلمان (کارخانه بوکابرلوف گرون برخ) و موتور الکتریک از بلژیک (کمپانی انترناسیونال الکتریک) و کوره های بخار از انگلیس (شرکت انگلیسی باب کرک) خریداری و حمل شد.
مؤسسان شرکت قصد تأسیس کارخانه ای را داشتند که در هر دوره بهره برداری استعداد مصرف 60- 66 هزار خروار چغندر داشته باشد. در صورتی که این کارخانه در سال اول و دوم بیش از 12 تا 20 هزار خروار نتوانست خرد نماید و مصرف روزانه آن در حدود 100- 150 خروار بود و همین مقدار را نیز به واسطه عدم اختصاص قراء خالصه جهت تأمین محصول چغندر نمی توانستند تهیه نمایند و حتی از توان حمل آن نیز عاجز بودند. تا اینکه در سال سوم بهره برداری (1318 ه. ق.) در نتیجه موانع داخلی و رقابتهای خارجی کارخانه تعطیل گردید.
در 1288 ه.ش. تقریبأ پس از یازده سال عده ای از تجار زرتشتی به فکر احیای کارخانه کهریزک افتاده، کلیه بنا و اراضی و ماشین آلات آن را از شرکت مزبور خریداری، ولی موفق نمی شوند و پس از چندی کارخانه را به یک عده دیگر از تجار زرتشتی می فروشند.
با وجود اقداماتی که از طرف هیأت جدید می شود آنها هم نمی توانند اقدامی نمایند. به همین نحو تعطیل باقی می ماند تا اینکه در سالهای 1308 و 1309 ه. ش. وزارتین فواید عامه و اقتصاد ملی موضوع را تعقیب و شرکت سهامی مرکب از شرکای سابق و بانک ملی ایران و بانک فلاحتی تشکیل و پس از یک رشته مطالعاتی که از طرف متخصصین و مهندسین برای رفع نواقص و تکمیل ماشین آلات بعمل آمد در بهمن ماه 1310 پس از 35 سال تعطیل و فراموشی کارخانه ، شروع به عملیات نمود.
0 نظرات:
ارسال یک نظر