اوستا

سْتا، نام کلی مجموعهٔ کهن‌ترین نوشتار و سروده های ایرانیان است، که به در واقع دانشنامه ی ایرانیان بوده و در روزگار باستان بیست و یک نسک(کتاب)داشته و در شکل کنونی خود شامل پنج بخش است.بخش های اوستا عبارتند از: یَسنه که سخنان زرتشت و نوشت خود زرتشت است و موسوم به گاهان،میباشد. یشت‌ها(سرودهای نیایشی است)، وندیداد، ویسپرد وخرده‌اوستا.واژه اَوِستا که در خود کتاب نیامده به معنی دانش و شناخت است و با واژه «ودا»، نام کهنترین کتابِ دینی هندوان همریشه است. بر روی هم اوستا را می‌توان به معنی «آگاهی‌نامه» یا «دانش‌نامه» دانست كه آن را مرجع نامه نیز مینامند.مندرجات اوستا عبارتست از نیایشِ اهورا مزدا و امشاسپندان و دیگر ایزدان و مظاهر طبیعت و تکالیف انسان در این جهان جهان و درباره بهشت و دوزخ و داستان‌های ملی.گویند پس از آنکه اسکندر مقدونی قصر سلطنتی ایران را آتش زد اوستای حکومتی نیز بسوخت.بلاش اشکانی فرمان داد تا اوستای پراکنده را از شهرهای ایران جمع کنند.اردشیر بابکان تنسر را مامور مرتب ساختن آن کرد. پسرش شاپور اول کار پدر را تعقیب نمود و در نهایت آنرا به همان شیوه كهن به بیست و یك نسك بخش كردند و نامها و شرحِ این نسك ها در كتابِ پهلوی دینكرد و كتابهای دیگر آمده است. نسك های بیست و یك گانه اوستا به سه بهر بخش می شده است:

درباره کتاب ویسپرد: سومین جز اوستا است اصل اوستایی این کلمه ویسپه ر ت و،می باشد و به معنی همه سروران میباشدو در هنگام انجام رسوم مذهبی همراه با،یسنا خوانده میشود و از نظر مطالب و سبک همانند یسنا است، مطالب این قسمت در ستایش اهورامزدا و امشاسپندان(فرشته ها) وهمه نیکان و اعمال نیک است.

درباره کتاب خرد اوستا: چهارمین جز اوستا و درزمان شاپور دوم به وسیله آزرد مهر اسپند تالیف و تدوین شده، در این کتاب دعاها و مراسم مذهبی برای مواقع مختلف روز و ماه و سال جمع آوری شده، البته این کتاب فقط برای دعا و مراسم مذهبی بوده نه چیز دیگر.

اما درباره وندیدا : اصل این کلمه (وی دئوداته) است و به معنی قانون ضد دیو است. این کتاب در زمان ساسانیان نوشته شده و در واقع قوانین مذهبی حکومت ساسانی است و در نوشتن آن از مطالب اصیل و غیر اصیل استفاده شده بسیاری از مطالب کتاب وندیدا اصولا"با اوستا و روح آیین زرتشت سازگاری و هم آهنگی ندارد و از نظر مذهبی زیاد معتبر نیست. تمام احکام دین زرتشت بر اساس گاهان یا همان گات ها است.