کاروانسرا قلعه خرگوشی نزدیک باتلاق " گاوخونی " در جاده قدیمی یزد - اصفهان و در ضلع جنوب غربی اردكان قرار دارد . فاصله بین این کاروانسرا و عقدا حدود شصت کیلومتر است . این بنا از آثار دوره شاه عباسی و دوره صفوی است . این رباط تماماً از سنگ و آجر ساخته شده و ابعاد آن 80×80 متر است و منظره ای بسیار زیبا را در این بیابان به خود اختصاص داده است .
این رباط شامل صفه ها ، حجره ها و اصطبل و دیواره روی پشت بام ، دو متر عرض دارد . سر در آن دو طبقه و طبقه دوم شاه نشین است . در داخل رباط هجده صفه وجود دارد ، صفه بزرگ تر و صفه دیگری که در قسمت جنوبی قرار دارد ، دارای محراب و نماز گاه است . در چهار گوشه رباط ، چهار مدخل برای ورود به طویله دیده می شود و مخزن آب به صورت آب انبار در وسط رباط ساخته شده است .
از تزیینات بنا می توان به کاربندی آجری سر در ورودی و کتبیه سنگی به خط " علی رضا عباسی " خطاط معروف عصر " شاه عباس " اشاره کرد . این کتیبه ، روی پانزده قطعه سنگ سبز رنگ به طول هشت متر و عرض شصت سانتی متر و در سه ضلع مدخل نصب شده است و عبارت منقور بر آن بدین شرح است :
« امر فرمودند بانشاء این رباط بندگان نواب کامیاب کلب آستانه حضرت امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه السلام عباس الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان خلد الله ملکه ، و ثواب آن به روح جد بزرگوار خود پادشاه غفران پناه فردوس بارگاه شاه طهماسب انار الله برهانه هبه فرمودند . کتبه علی رضا عباسی ،1023 . »
در داخل رباط ، بر دست چپ بدنه دیوار ورودی ، سنگ سیاه رنگی نصب است که به خط نسخ ناپخته ای این عبارات بر آن نقر شده :
« هو الله سبحانه ؛ بسعی العبد الملک المعبود الا له اسد الله بن حسن خانه خواه ، سنه 1023 . »
بر سمت راست همین بدنه و قرینه سنگ مذکور در فوق سنگ دیگری نصب بوده است که آن را از جای خود خارج کرده اند .
این کاروانسرا یکی از همان 999 کاروانسرایی است که به دستور شاه عباس در مسیر های اصلی آن زمان ساخته شده است .
این کاروانسرا کاملا داخل طبیعت بکر و وسط کویر قرار گرفته و می توان از آن به عنوان یک رصدگاه بسیار زیبا و مناسب استفاده کرد .
نزدیک ترین آبادی تا این کاروانسرا در فاصله 7 کیلومتری است که یک روستای تک خانواره است . به نام کاییون که مردم بسیار خونگرمی هستند . از دور این کاروانسرا منظره ای بسیار زیبا دارد . داخل آن اتاقک های سنگی وجود دارد که محل اتراق مسافرین بوده در ضمن محلی هم برای نگهداری حیوانات وجود دارد .
سنگ های بکار رفته در آن از جنس گرانیت است ، ( معادن گرانیت در این محل زیاد است ) . در این رباط چشمه آبی هم هست و می توان از آن نوشید .
این کاروانسرا به شماره ثبتی 2236 در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است .
مسیر های بازدید :
برای رسیدن به این رصدگاه از شهر عقدا در جاده قدیم یزد - اصفهان در مسیر اردکان به نایین جدا می شود و پس از پشت سر گذاشتن روستا های مزرعه نو ، خلیل آباد و سرو علیا وارد بیابان خرگوشی می شویم که این کاروانسرا در دل این کویر جای دارد تا سرو علیا مسیر آسفالته است ولی از آن جا برای رسیدن به کاروانسرا باید مسافت 25 کیلومتر شنی را بپیماییم .
کاروانسرای شاه عباسی مستحکمی در بیابان های نزدیک باتلاق گاوخونی قرار دارد .
برای برگشت مسیری دیگری هم وجود دارد ، مسیری که رباط را به سورک ( نام روستایی ) متصل می کرد . این راه 25 کیلومتری ، خاکی و شیب نسبتا زیادی دارد . از آنجا به ندوشن و از آنجا به میبد و اردکان . این مسیر حدودا صد کیلومتر است .
برای رسیدن به کاروانسرای قلعه خرگوشی می توان از مسیر ورزنه - سیاه کوه و سپس قلع خرگوشی نیز استفاده کرد .
از این رباط در تاریخ عالم آرای عباسی یاد شده است. اسکندر بیک ترکمان ذیل مقاله یازدهم از صحیفه اول به عنوان آثار خیر شاه عباس می نویسد : " ... و رباط گاوخونی و رباط دیگر در بیابان خرگوشی مابین ورزنه رودشتین اصفهان و ندوشن یزد که همیشه از بیم قطاع طریف محل خوف و خطر مترددین بود و حالا امن است .... "
محسن ادیب
irandeserts.com ، sourk.parsiblog.com
0 نظرات:
ارسال یک نظر