بهمن جادويه، سردار سپاه ساساني

بهمن جادويه نام فرمان‌ده سپاه ساساني است كه در طي فتوح اسلامي در دهه‌ي 630 م. درگير دفاع از سواد عراق (= ميان‌رودان) در برابر اعراب مهاجم بود. او متعلق به دسته‌ي مادي يا پهلويك تحت رهبري رستم فرخ‌زاد در مدائن بود و به ضد عرب بودن آوازه داشت. او به سبب داشتن ابروهاي انبوه «ذوالحاجب» (داراي ابروان پرپُشت) خوانده شده، چنان كه مردان‌شاه، ديگر سردار ساساني نيز چنين ناميده شده بود. در زمان حمله‌ي خالد بن وليد در 633 م./ 12 ق. بهمن با سپاهي به ياري نيروهاي «اندرزگار»، كه رهسپار رويارويي با خالد در منطقه‌ي كسكر گرديده بود، فرستاده شد. هنگامي كه خالد اندرزگار را شكست داد، بازماندگاه سپاه او به بهمن جادويه پيوستند، او نيز وظيفه‌ي دفاع محلي را به جابان سپرد و خود به مدائن بازگشت. در زمان توقف لشكركشي خالد، وي همراه با طلايه‌ي سپاه ايران در بيرون از مدائن اردو زده بود.
در طي لشكركشي ابوعبيد بن مسعود ثقفي به سواد در 634 م./ 13 ق. رستم، بهمن را براي مقابله با او، همراه با نيرويي كه فيل و پرچم پلنگينه‌ي شاهانه (درفش كاويان) را در برداشت، روانه ساخت. بهمن مسلمانان را در بابل در غرب دجله بازگرداند و آنان را وادار به عبور از فرات كرد و خود در قس الناطف در كرانه‌ي شرقي فرات اردو زد. ابوعبيد در مروحه در آن سوي رود چادر زد، و هنگامي كه از روي پل شناور فرات عبور كرد و به ايرانيان حمله‌ور گشت، بهمن جادويه مسلمانان را همراه با پشتيبانان‌شان بر روي رود گرفتار نمود و در نبرد پل (يوم الجسر) در پاييز 634 م./ 13 ق. شكست سختي را بدانان وارد ساخت. در آن نبرد، ابوعبيد با لگدمال شدن در زير پاي فيلي كشته شد، پل شناور فرات را يك عرب گسست، و حدود چهار هزار عرب با غرق شدن در رود به هلاكت رسيدند. مثنا بن حارثه شيباني موفق به بستن دوباره‌ي پل شد و سه هزار عرب بازمانده را گرد آورد و بازآرايي كرد، هرچند برخي از آنان به مدينه بازگشتند. بهمن نتوانست اين پيروزي را پي گيري كند، چه، هنگامي كه سپاه وي در آستانه‌ي گذار از رود بود، خبر آمد كه دسته‌اي از فارسي‌هاي تحت فرمان فيروزان در مدائن، رستم فرخ‌زاد و دسته‌ي او را برانداخته‌اند، از اين رو بهمن روانه گرديد و به پاي‌تخت فراخوانده شد.
بهمن جادويه در نبرد قادسيه در 637 م./ 16 ق. در مركز سپاه ساساني تحت فرمان رستم فرخ‌زاد نيز مي‌جنگيد، كه در آن جا به دست قعقعه بن عمرو تميمي به انتقام مرگ ابوعبيد و ديگر كشته شدگان نبرد پل به قتل رسيد. اين ادعا كه بهمن در نبرد نهاوند جنگيده و كشته شده است، به سبب اشتباه انداختن او با مردان‌شاه است.