قوم كردوخي

Carduchi كردوخي (شكل لاتينيِ Kardoukhoi يوناني)، نام مردماني جنگ‌جو است كه در دوران باستان در منطقه‌ي كوهستاني واقع در امتداد دجله‌ي بالا و نزديك مرزهاي آشور و ماد، در غرب كردستان كنوني ساكن بودند.
از كردوخي‌ها براي نخستين بار در اوايل سده‌ي چهارم پ.م. گزنفون ياد كرده است و آنان را مردمي زينده در روستاها و شاغل به كشاورزي، تاك پروري، صنايع دستي و دام پروري توصيف كرده است (آنابازيس 3/5/15، 17؛ 4/1/25-3؛ 4/2/28-3؛ 4/3/1؛ 5/5/17). احتمالاً كردوخي‌ها را كورش بزرگ (29-558 پ.م.) مطيع و فرمان‌بردار ساخته بود، اما آنان مكرراً عليه هخامنشيان شوريدند، و گويا از پايان سده‌ي پنجم پ.م.، از زمان اردشير دوم (فر. 359-405 پ.م.)، ديگر تحت استيلاي پارسي نبودند. آنان حتا سپاه بزرگي را كه برضدشان فرستاده شده بود شكست دادند، و البته گاه با استان‌داران پارسي پيمان‌نامه‌هايي را نيز مي‌بستند (گزنفون، آنابازيس 3/5/16). در 401 پ.م. ده هزار سرباز مزدور يوناني كورش كوچك، تنها راه بازگشت خود را منطقه‌ي كردوخي يافتند.
در دوران روميان، ديودوروس سيكولوس (سده‌ي يكم پ.م.) بلندي‌هاي شمالي زاگرس را كوه‌هاي كردوخي خوانده است، اما استرابو قبايلي را كه در اين منطقه مي‌زيستند Gordyaen ها مي‌خواند (جغرافيا 16/1/24؛ نيز نك. پليني، تاريخ طبيعي 6/44). بارها استدلال شده است كه كردوخي‌ها نياكان كردها بوده‌اند، اما Kurtioi كورتيويي (به يوناني) يا Cyrtii كيرتي (به لاتيني)، كه پوليبيوس، ليوي، و استرابو از آنان ياد كرده‌اند، نامزدهايي محتمل‌تري براي اين انطباق‌اند. (م