تپه باستانی گودین در استان کرمانشاه

این محوطه تاریخی در دوازده کیلومتی جنوب شرقی کنگاور و به فاصله یک کیلومتری شمال روستای گودین قرار دارد . ارتفاع این تپه از سطح زمین های اطراف در حدود سی متر و از سطح دریا هزار و چهار صد متر است . مساحت این محوطه در حدود پانزده هکتار برآورد شده است .

تپه گودین در سال 1961 م شناسایی شد و برای نخستین بار در سال 1965 م توسط « کایلریانگ » مورد گمانه زنی قرار گرفت . پس از آن نیز برای چندین فصل متوالی حفریات منظمی در آن صورت گرفت . آثار به دست آمده معرف یک استقرار طولانی و تقریباً بی وقفه از اواسط هزاره ششم ق.م تا 1600 ق. م است . این آثار از هفت طبقه فرهنگی به دست آمده است . طبقه I جدیدترین طبقه ، متعلق به دوره اسلامی و طبقه VII، قدیمی ترین طبقه و متعلق به اواخر دوره نوسنگی است .

در طبقه هفتم اولین ساکنان گودین در خانه هایی با دیوار های چینه ای زندگی می کردند . از این طبقه تعداد زیادی قطعات سفالین و ظروف سنگی به دست آمده است . آثار به دست آمده از این طبقه متعلق به 5500 تا 5000 ق.م است .

در گمانه زنی دوره گودین VI، تنها بقایای محدودی از معماری شناسایی شده است . سفالینه های مکشوفه از این طبقه همگی دست ساز بوده و در چهار گروه خشن ، نیمه خشن ، معمولی و خوب طبقه بندی شده اند . ظروف اغلب شامل کاسه های نیم کروی با لبه های به داخل برگشته و کاسه های نیم کروی با دیواره های عمودی ، دیگ ها ، سبوها و ظروف پایه دار است . از اواخر گودین VI و اوایل گودین V قلعه ای با دیوار بیضی شکل به دست آمده است . این قلعه شامل چندین ساختمان و اتاق است که در اطراف یک حیاط بزرگ قرار دارند . اتاق شماره شش ساختمان مسکونی ، محلی برای بایگانی الواح بوده است . اگر چه شباهت های بسیاری میان معماری خانه های شهر و بناهای پایین قلعه متعلق به روستاییان نسبتاً مرفه بوده و زندگی آنها با ساکنان دژ تفاوت داشته است . روی هم رفته چهل و سه لوح گلی از طبقه پنجم شناسایی شده است مطالعه این لوح ها نشان می دهد که گودین V بازرای برای بازرگانان شوش بود . فرهنگ گودین IV ابتدای فرهنگ برنز I بود و بعد وارد منطقه کنگاور شد . سفال های این فرهنگ شامل ظروف نخودی دست ساز است و بیشتر به صوت ظروف آشپزخانه ای ظاهر می شوند . این ظروف به وسیله نوارهای زیگزاکی و سه گوش ، خطوط کنده کاری با تزیینات شانه ای و موج دار تزیین شده اند .

طبق آخرین تحقیقات ، گودین III دارای شش لایه است که از گودین III1 شروع و به III6 ختم می شود . تارخ ارایه شده برای گودین III بین 2600-1400 ق.م است . در این فاصله زمانی در هر یک از لایه ها روستای جدید بر روی تپه و شیب های آن شکل گرفته است . در طبقه دوم بقایای دژی از دوره ماد شناسایی شد که برروی آثار معماری طبقه III ساخته شده بود . این دژ به وسیله حصاری خشتی با برج های چهارگوش محصور شده است . در حدود شصت و پنج متر از طول این دیوار شناسایی شده است .

در قسمت جنوبی برج غربی ، بقایای یک اتاق بزرگ و یک آشپزخانه بر جای مانده و در داخل آن اجاق و تنور نان پزی شناسایی شده است . در امتداد غربی این اتاق ، تالار ستون داری به طول بیست و چهار متر و عرض هجده متر ساخته شده است . دیوار حصار ، در حقیقت دیوار شمالی این تالار را تشکیل می دهد . در این تالار سی عدد ستون چوبی قرار داشت . از ستون ها تنها بخشی از پایه های سنگی آن بر جای مانده است . در قمست جنوبی این تالار ، سکو هایی به عنوان نیمکت در سراسر دیوار ساخته شده است و در قسمت شمالی تالار نیز محلی تخت ماند جهت نشستن شخصیت عالی رتبه ای ایجاد شده است . بین ردیف های اول و دوم ستون ها ، در امتداد در ورودی تالار و مقابل تخت سلطنتی ، محلی برای آتش دان آجری تعبیه شده که از سطح زمین بالاتر است . در قمست شرقی این تالار ، مجموعه ای از اتقا های باریک و مرتبط به هم ساخته شده است . مدارک باستان شناختی نشان می دهد این دژ ساختمان کاملی مرکب از اتاق هاف راهرو ، آشپزخانه و انبارک ا بوده و برج و بارو و دیواری مستحکم داشته است و احتمالاً به یکی از شاهزادگان مادی که توسط حکومت مرکزی حاکم این ناحیه شده بود ، تعلق داشته است .

از نظر معماری ، ساختمان گودین II و تالار ستون دار آن از نمونه های اولیه تالارهای ستون دار سنتی است که بعدها در معماری هخامنشی شبیه به آن به حد کمال و اعتدال زیبایی خود می رسد . علاوه بر آثار معماری ، از این طبقه تعداد زیادی قطعات سفالین و سنجاق قفلی به دست آمده است .

wikimapia.org