تاج الدین ابراهيم کردی سنجانی معروف به شیخ زاهد گیلانی (۶۱۵-۷۰۰ / ۱۲۱۸ - ۱۳۰۱) از صوفيان بزرگ ايران بود . تبار او به شهر سنجان در خراسان می رسيد . طريقت او از طريق سلسله مراتب رهبران صوفيگری که شامل افرادی چون ابونجيب سهروردی و حسن بصری بود به امام علی و محمد پيامبر می رسيد .
شيخ صفی الدین اردبيلی (۷۳۵ - ۶۵۰ / ۱۳۳۴ - ۱۲۵۲) نيای بنيان گذاران دودمان صفوی مدت ۲۵ سال در نزد شيخ زاهد گيلانی گذرانيد و دختر او را به زنی گرفت . شيخ زاهد ، شيخ صفی را به خلافت و جانشينی خود در طريقت برگزيد . پس از مرگ شيخ زاهد ، و به روايتی در همان دوران زندگی وی ، صفی‌الدین به اردبيل باز می گردد و طريقتی به نام صفويه در همان جا بنيان می گذارد . تبار حزين لاهیجی ، از سرايندگان اواخر صفوی نیز با فاصله ۱۶ نسل به شيخ زاهد گيلانی می رسید .میرزا احمد حکیم تنکابنی پزشک فتح علیشاه قاجار نیز نسب به شیخ زاهد گیلانی می رسانده . شمایل او ، بقولی ، در یکی از تالارهای کاخ گلستان آویزان است .
آرامگاه شيخ زاهد ( مربوط به سده هشتم هجری ) واقع در جاده لاهيجان به لنگرود و در ۳ کيلومتری لاهیجان در روستايی به نام شيخانبر واقع شده است . از نويسندگان نامدار ایران ، سعيد نفيسی ، کتابی درباره وی نوشته به نام « شيخ زاهد گیلانی » . این بقعه در قریه " شیخانور " یا " شیخانه بر " در سه کیلومتری شرق لاهیجان در دامنه کوه و در میان مزارع سرسبز چای واقع شده است و مدفن " شیخ زاهد تاج الدین ابراهیم گیلانی " از معاریف و دراویش بزرگ و از اساتید " شیخ صفی الدین اردبیلی " است . " شیخ زاهد " در سال 711 ه . ق . فوت نمود . بعدها به سال 892 ه . ق . " سلطان حیدر صفوی " به سبب خوابی که دیده بود ، با معماران و نجارانی که از شهر شیروان ، با کشتی به گیلان منتقل شده بودند ، این بنا را ساخت و جسد شیخ را به آن جا منتقل کرد . بنای بقعه با دو اتاق مربع و مستطیل شکل ، در کنار هم قرار گرفته اند . در کنار اتاق ها ، در سمت شمال ، ایوان طویلی با هفت فیلپ ، در شرق حرم ، ایوانی با 6 فیلپا و در حاشیه و قسمت جنوبی همین اتاق نیز ایوان دیگری با 6 فیلپا دیده می شود . ازاره دیوار های ایوان ها تا ارتفاع 115 سانتی متری با کاشی کاری هفت رنگ عصر قاجار تزئین شده است . طاقچه هایی با طاق جناقی در قسمت های مختلف ایوان به چشم می خورد . بر روی صندوق پوشاننده قبر ، تاریخ 822 ه . ق . و نام " سید رضی بن مهدی باشکجانی " دیده می شود . دو قبر در این اتاق و دو قبر دیگر در اتاق دوم جای گرفته که آن ها را به " غلام شیخ " و نیز یکی از فرزندان تیمور نسبت می‌دهند . کف اتاق حرم ، کاشی کاری است و ازاره دیوار اتاق آرامگاه تا ارتفاع 143 سانتی متر با کاشی هایی به ابعاد 12 سانتی متر منقوش به نقش گل و بوته زرد و آبی تزئین شده است .
از زیباترین قسمت بنا باید به گنبد هرمی و هشت ترک اشاره کرد که شیب تند آن به دلیل عبور سریع آب باران تهیه شده و سطح حره را با کاشی کاری زرد و آبی ، سفید و سیاه ، با نقوش هندسی و گل دار پوشانده اند . اطراف گنبد و دیگر نقاط بنا را با سفال پوشش داده اند .
بقعه شیخ زاهد گیلانی ، متعلّق به قرن نهم هجری بوده و دارای شماره ثبت ملّی 824 سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور است .
0 نظرات:
ارسال یک نظر