مهم ترین کوه ها و ارتفاعات زاگرس شرقی در استان لرستان عبارتند از : « ویلو و کمربسته در الیگودرز » ، « سفید کوه در شمال غربی و هشتادپهلو در جنوب خرم آباد » ، « کبیرکوه ( کَوَر ) در مرز لرستان و ایلام »، « اشترانکوه درجنوب شرقی درود و جنوب الیگودرز » و بالاخره « کوه گرین بین بروجرد و اشترینان در شرق و الشتر و دلفان در غرب » .
کوه گرین به نوبه خود از رشته کوه های مهم غرب ایران است و طول آن به بیش از 180 کیلومتر می رسد . قله های بلند آن شامل یال کبود در جنوب نهاوند ، هیجده یال در بروجرد و ولاش در شمال الشتر می باشند . البته کوه اشترانکوه با ارتفاع 4050 متر را نیز ادامه و دنباله کوهستان گرین دانسته اند .
قله‌های بلند آن شامل یال کبود در کوه چهل نابالغان با ارتفاع تقریبی ۳۸۵۰ متر در جنوب نهاوند ، قله ۱۸ یال در بروجرد و نیز قله ولاش (۳۶۲۳ متر ) در شمال الشتر است . دیگر قله های آن شامل بازگیر و چهل تن می شود .
گرین از غرب به دلفان ، از شمال به شهرستان نهاوند ، از شرق به شهرستان بروجرد و از جنوب به شهرستان سلسله محدود می شود . گرین در گویش محلی گرّو garru یا garri و در گویش لکی گروین garvin نامیده می شود و یکی از کانون های آبگیر دائمی لرستان است که رود های دز و گاماسب را تغذیه می کند . سراب های فراوانی در پای این کوه وجود دارد و آب آشامیدنی بروجرد و نیز آب مورد نیاز کشاورزی دشت سیلاخور نیز از همین سراب ها تأمین می شود . صعود به کوه گرین از طریق روستاهای غرب شهر بروجرد ، جنوب نهاوند یا شمال الشتر امکان پذیر است . دهکده ییلاقی ونایی در این پای این کوه قرار دارد . این کوه خرس ، کفتار ، گرگ و روباه دارد و در گذشته پلنگ نیز داشته است .
گرین که در گویش محلی لری با نام های « گرو » و « گری » و در زبان لکی با نام های « گروین » و « گرین » خوانده می شود و به معنای بلندی و اوج است ، از کانون های آبگیر دائمی لرستان بوده ، رودهای دز و گاماسیاب را تغذیه می کند . همچنین سراب های فراوانی در پای این کوه وجود دارند که سراب ونایی در بروجرد ، سراب گیان در نهاوند و سراب کهمان در الشتر از آن جمله اند .
کوه گرین از دیر باز در زندگی مردم بومی منطقه نقش عمده و اساسی داشته است . چه بسیار افرادی که مستقیم و غیر مستقیم ازگیاهان و نباتات موجود در این کوه ارتزاق کرده اند ، و یا از راه شکار حیوانات و جانوران آن روزگار گذرانده اند و باز چه بسیار کشاورزان و دهقانانی که آب زلال و گوارای سراب ها و جویباران دامنه های گرین را در پای کشتزاران خود جاری ساخته و آن ها را آبیاری نموده اند . به علاوه این کوه در روزگار ناامنی و جنگ و ستیز ، مامن و پناهگاه مردم بوده است . بر این اساس کوهستان گرین ، در چشم و دل مردمان این دیار از حرمت و حشمت بسیار برخوردار است و با عزت و قداست فراوان از آن یاد می شود و در افسانه ها و ابیات و باورها و زبانزد های محلی به کرات به آن می پردازند که ابیات زیر که به زبان لکی سروده شده اند از آن جمله هستند .
0 نظرات:
ارسال یک نظر