پاراو کوخرد نام دو رشته قنات است در غرب و شمال و جنوب دهستان کوخرد در بخش کوخرد شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران واقع شده است . بقایا و آثار این قنات ها هنوز باقی مانده است . و یکی از آثار های دوران ( ساسانیان ) می باشد . قنات یا کاریز « در تلفظ های محلی گاه کهریز » نیز نامیده می شده است . کانالی است که از دیر باز برای مدیریت آب در زمین می ساخته اند . کاریز یا قنات به رشته چاه که آب یک « مادر چاه عمیق » را برای شرب و کشت و کار به سطح زمین می رساند گفته می شود .
پیشینه
قنات پاراو کوخرد در زمان گبر ها یا زرتشتیان که قبل از اسلام در شهر باستانی ساسانی « شهر سیبه » زندگی می کردند ایجاد شده است . و سیبه ( نام قدیم کوخرد ) بوده است . آثار یک رشته از این قنات ها در ( پشتخه مدی آباد ) در جنوب رودخانه مهران نیز وجود دارد که به وسیله ترنه آب به آنها می رسیده است .
سرچشمه
سر چشمه این قنات ها از زیر کوه ناخ و تحدیداً از پشت دهستان هرنگ سرچمشه می گرفته است ( که البته در آن دوران دهی بنام هرنگ وجود نداشته است ) . این قنات ها بعد از « چاه مادر » یا « بئر الأم » که منبع اصلی آب آن است و در پایه کوه ناخ واقع بوده است به دو رشته می شده است . رشته اول این قنات ها از طرف مغرب کوخرد فعلی به دشت پاراو منتهی می شده است . اما رشته دوم از طرف مشرق دهستان کوخرد سرازیر می شده تا اینکه وصل می شده به ساختمان ترنه ، این ساختمان ها آب شیرین را از یک سوی رودخانه شور به سوی دیگر می بردند . دو قنات از این رشته قنات ها در بغل خانه شاعر معروف روزدار و از طرف قبله خانه اش تایاد من هم وجود داشته است .
منطقه درکتی
قنات « پاراو کوخرد » از زیرکوه ناخ سر چشمه می گرفته است و بعد از ( چاه مادر ) قنات به دو رشته می شده است . رشته اول قنات ها از پشت منقطه لرکش سرازیر می شده و از وسط منطقه درازو رد می شده تا اینکه می رسیده به دشت پاراو و در جایی بنام « چُورُون مَهدَلی » در لب رودخانه ظاهر می شده ، و بعداً در دشت پاراو ادامه می یافته تا اینکه در منطقه ای در لب رود خانه « درکت » می شده ، یعنی آب به روی زمین می آمده . به همین جهت این منطقه « درکتی » نامیده شده است . چون آب قنات در آنجا درکت شده ، یعنی آب قنات از زیر زمین به روی زمین آمده است . و نام « درکت » در این منطقه به یادگار مانده است و همچنین رودخانه به نام « رودخانه درکتی » پیش مردم کوخرد معروف است .
رشته دوم قنات
رشته دوم قنات بعد از ( چاه مادر ) از پشت « برکه گِرد » و از زیر درواه شمو و از پشت دهستان کوخرد و از سمت مشرق کوخرد رد می شده و از قبله خانه محمد رفیع زوردار معروف سرازیر می شده ، و از قبله جاه خرمن حبیب و از مشرق « منطقه گاکش » رو بطرف مشرق می کرده تا اینکه می رسیده به ترنه . از طرف شمال ترنه در زمین جوکاری که حالا تعلق به آقای محمد علی حاجیانی دارد ، چند حوض ساروجی وجود دارد که از آب قنات پر می کردند ، یکی از این حوض ها از طرف مشرق خانه دشت محمد علی حاجیانی واقع است . البته بعد از اینکه این حوض ها پر از آب می شده آب راه می یافته بطرف « ترنه » و رد می شده به آن سوی رودخانه و می رسیده به پشتخه مدی آباد و بک احمد و بشکرو .
آب قنات در پشتخه مدی آباد
آب قنات پاراو بعد از رسیدن به « ترِنه » به پشت رودخانه هدایت می شد . این ساختمان ها آب شیرین را از یک سوی رودخانه شور به سوی دیگر می بردند و بخش های این سازه از پائین و زیر آب به هم وصل بودند و آب از خود رد می کردند به سوی زمین های کشاورزی در منطقه بک احمد و بشکرو و پشتخه مدی آباد و مزاجان ، گفته می شود در این مناطق باغ های مرکبات و نخلستان های گسترده ای وجود داشته است . آثار این رشته قنات ها هنوز در پشتخه ( پُشته ) مدی آباد وجود دارد ، اما امروزه این قنات ها کاملاً از کار افتاده و تنها آثارش باقی مانده است . اما از باغ ها دیگر هیچ اثری وجود ندارد .
ویرانی قطعی پاراو کوخرد
* رشته اول قنات تا پنجاه سال پیش دایر بود است ، و چند بار خوانین بستک آن را تعمیر و سرپرستی آن را بعهده داشته اند ، و مردم کوخرد و همچنین خوانین از آب آن استفاده می کردند .
بعداً خوانین بستک سرپرستی قنات به مرحوم محمد شریف غیاث واگذار می کنند ، که بعد از مدتی قنات خراب می شود و کسی آن را تعمیر نمی کند و از حیز انتفاع می افتد .
* اما رشته دوم قنات که آب آن بوسیله ترنه به آن سوی رودخانه مهران می رفته است صد ها سال پیش از کار افتاده است ، و دقیقاً معلوم نیست که تا چه سالی دایر بوده است ، ولی آنچه مسلم است که آب این رشته قنات به آن سوی رودخانه رسیده است .
wikipedia.org
0 نظرات:
ارسال یک نظر