موزه قاجار در محله ششگلان که یکی از محلات قدیمی تبریز است قرار دارد . در دوره قاجار عمارت های بسیار زیبایی در این محله احداث شده بود که خانه امیر نظام گروسی یکی از با ارزش ترین باز مانده های این خانه های تاریخی است که هنوز هم با صلابت و عظمت خاص ، خود نمایی می کند . این خانه که اکنون از آن به عنوان موزه قاجار استفاده می شود در دوره ناصر الدین شاه و در زمان پیشکاری امیر نظام گروسی و توسط وی بنا شده است .
منابع حاکی از آن است که در دوره های بعد نیز والیان آذربایجان در این عمارت سکونت داشته اند . خانه امیر نظام در سال 1370 هـ . ش توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری شده و با توجه به آسیب های جدی که به بنا وارد شده بود با حفظ ویژگی های معماری بنا و شاخص های سنتی مورد بازسازی قرار گرفت و در اردیبهشت ماه 1385 هـ . ش پس از اتمام عملیات بازسازی به عنوان موزه قاجار مورد بهره بردای قرار گرفت . دلیل انتخاب این بنا به عنوان موزه قاجار اهمیت دارالسلطنه تبریز در دوره قاجار بوده است . در اوایل دوره قاجار در زمان عباس میرزا این شهر ولیعهد نشین گردید و پس از آن نیز جانشینان سلاطین قاجار در این شهر مستقر شده و به هنگام رسیدن به سلطنت به پایتخت عزیمت می کردند . همچنین در دوره جنگهای ایران و روس این شهر مرکز ثقل و مقر فرماندهی بوده است .
ویژگی های معماری
عمارت امیر نظام در دو طبقه و با زیر بنای 1500 متر مربع ساخته شده است . ساختمان مشتمل بر دو حیاط اندرونی و بیرونی است که باغچه ها و حوض ها زیبایی آن را دو چندان می کند . 16 ستون با سرستون های زیبا ایوان سراسری را نگه داشته اند . در طبقه بالا پنجره های مشبک ارسی با شیشه های رنگی ، گچبری های نمای شمالی و جنوبی و همچنین آینه کاری ها و گچبری های تالار های داخلی و طنبی ها به زیبایی مجموعه می افزاید . در زیر زمین حوضخانه ای وجود دارد که از زیباترین قسمت های بنا است . ستون های استوار حوضخانه و آجر کاری سقف آن بسیار چشمگیر است .
تالار های موزه :
تالار های طبقه اول : تالار سکه ، تالار بافته ، تالار چینی ، تالار آبگینه ، تالار فلزات ، تالار موسیقی ، تالار خاتم .
تالار های طبقه دوم : تالار سنگ ، تالار اسلحه ، تالار رجال و فرامین ، تالار معماری و شهر سازی .
در تالار سکه می توان انواع و اقسام سکه های نقره و طلای عهد و سلاطین قاجار را مشاهده کرد . تالار بافته شامل پارچه های بسیار نفیس و با ارزش دوره قاجاریه و لباس های آن دوران و چند جفت پاپوش چرمی کودکانه را دید که زیبایی خاصی به موزه بخشیده است . تالار چینی شامل ظروف سفالی و چینی زیبا و چشم نواز است که بعضی از آنها هم به سفارش رجال متشخصی ساخته و اسم سفارش دهنده هم در وسط ظرف ضرب شده است . پایه های قلیال دوره ناصری و عهد مظفری نیز از دیگر اشیای نفیس این تالار می باشد . تالار فلزات شامل ظروف زیبای فلزی بوده که در نوع خود منحصر به فرد هستند .
تالار موسیقی که یک عدد پیانوی بسیار قدیمی ، یک دستگاه رادیوی لامپی و سه دستگاه گرامافون همراه با صفحات بسیار نفس و گرانقیمت قدیمی از اساتید موسیقی سنتی آذربایجان همچون مناجات ها و تصانیف زنده یاد ابوالحسن اقبال آذر و اساتید موسیقی سنتی ایران همچون کمانچه باقرخان و تار درویش خان و ... بوده که انسان را به وجد می آورد گذرنامه استاد اقبال آذر ، یک عدد سه تار بسیار قدیمی و یک عدد تار ایرانی که پوست روی آن از بین رفته بود از دیگر اشیای جالب توجه این تالار به شمار می آید .
در طبقه دوم تالار سنگ شامل انواع لوازم و مجسمه های سنگی ، تالار اسلحه شامل انواع اسلحه های سر پر و ته پر به همراه باروت دان های چرمی و تالار فرامین که در آن تعداد قابل توجهی از تندیس ها و فرامین و احکام صادره که ممهور به مهر مظفرالدین میرزا ( مظفرالدین شاه ) بود از نظر بازدید کنندگان می گذشت .
چندین دستگاه چندرسانه ای ( مالتی مدیا ) نصب شده در اتاق ها اطلاعت قابل قبول و جامعی را در رابطه با هتل ها و مهمانسرا ها ، راه های مواصلاتی ، ابنیه های باستانی و غیره .... از سطح استان آذربایجان شرقی را به اطلاع بازدید کنندگان می رساند .
موزه قاجار در خیابان پایینی مقبره الشعرای تبریز ، جنب مدرسه فیوضات ، واقع در چای کنار قرار دارد .
در تالار رجال و فرامین این موزه تندیس های زیبایی از عباس میرزا نایب السلطنه ، امیر کبیر ، میرزا محمد خان امیر نظام زنگنه ، امیر نظام گروسی و قائم مقام فراهانی به همراه تعدادی از اصل فرامین دولتی و دستورات اخذ مالیات و میزان آن در این تالار نگهداری می شود .
همچنین در تالار خاتم ، میز و صندلی های سلطنتی خاتم کاری شده و در تالار آبگینه انواع گلدان های بلورین قدیمی ، جعبه جواهرات و انواع سرویس بلورین از جمله آثار تاریخی نگهداری شده در موزه قاجار تبریز می باشد .
خانه امیر نظام (موزه قاجار تبریز) در سال ۱۳۷۰شمسی از سوی سازمان میراث فرهنگی خریداری شده و با توجه به آسیبهای جدی که به بنا رسیده بود با حفظ ویژگیهای معماری بنا و شاخصهای سنتی مورد بازسازی قرار گرفت .
taarikhi.persianblog.ir
turkaraz.blogfa.com
0 نظرات:
ارسال یک نظر