موزه فرش ایران در ضلع شمالی پارک لاله و رو به روی فروشگاه سپه خیابان فاطمی ، در استان تهران واقع شده است . این موزه در 22 بهمن ماه 1356 افتتاح شد .
ساختمان موزه فرش ایران معماری شکیل و چشم گیری دارد که آذین های نمای بیرونی آن شبیه به دار قالی است . سطح نمایشی موزه مساحتی برابر 3400 متر مربع را در بر می گیرد که شامل دو تالار است و برای نمایش انواع قالی های دست بافت و گلیم مورد استفاده قرار می گیرد .
تالار طبقه هم کف به نمایشگاه دایمی اختصاص دارد و تالار فوقانی جهت برگزاری نمایشگاه های موقت گلیم و قالی طراحی شده است .
پژوهش در سوابق ، تحولات و کیفیت تاریخی هنر و صنعت فرش ، خاصه در ایران ، گردآوری و خریداری نمونه انواع قالی های دست بافت ایرانی و برگزاری نمایشگاه های موقت از فرش ایران و سایر نقاط جهان ، از اهداف موزه به شمار می آید .
در موزه فرش انواع گلیم ها و فرش های دست بافت ، با توجه به مرغوبیت و قدمت آن ها و با در نظر گرفتن ویژگی های قالی ایران از لحاظ رنگ آمیزی ، طرح ، نقش ، بافت و تنوع مناطق قالی بافی حفظ و نگه داری می شود .
مجموعه موزه فرش ایران شامل با ارزش ترین نمونه های قالی ایران از قرن نهم هجری تا دوره معاصر است و از منابع غنی تحقیقی برای پژوهشگران و هنر دوستان به شمار می آید . معمولاً حدود 135 تخته از شاه کار های قالی ایران ، بافت مراکز مهم قالی بافی مانند کاشان ، کرمان ، اصفهان ، تبریز ، خراسان ، کردستان و جز آن ها ، در تالار طبقه هم کف به معرض نمایش گذاشته می شود .
در کتاب خانه موزه حدود 3500 جلد کتاب به زبان های فارسی ، عربی ، فرانسه ، انگلیسی و آلمانی در اختیار هنر دوستان و پژوهشگران قرار می گیرد . هم چنین بهترین کتاب ها و نشریات و تحقیقات مربوط به فرش ایران و قالی های مشرق زمین به طور کلی و کتاب هایی در زمینه مذهب ، هنر و ادبیات ایران در کتاب خانه موزه موجود است . در کنار کتاب خانه ، کتاب فروشی موزه نیز مشغول به کار است .
هم چنین برای استفاده از بازدیدکنندگان موزه ، فیلم ها و اسلاید هایی در زمینه قالی بافی و گلیم و هنر های دستی ایران در سالن نمایش موزه به نمایش در می آید .
از ویژگی های موزه فرش قالیچه دست بافت ارزشمند و بی نظیر ایرانی ، کار فرش بافان کاشان ، در اندازه های 130 در 220 سانتی متر ، معروف به قالیچه میرزا کوچک خان جنگلی است که این شخصیت روحانی ملی را در لباس نظامی مسلح به تفنگ و اسلحه کمری ، قطار فشنگ نمایش می دهد . در شمسه بالای تصویر میرزا ، کتیبه ای با عبارت « زنده باد میرزا کوچک جنگلی » و نام کارخانه ملامحمود دیده می شود که احتمالاً ، با توجه به این عبارات ، تاریخ بافت قالیچه سال های آخر دوره قاجار است .
قدیمی ترین فرش شناخته شده در جهان قالی 2500 ساله پازیریک است که در 1949 م ، در جنوب سیبری کشف شد و آن را بافت ایران در دوره هخامنشی دانسته اند . آشکار است که قالی بافی در ایران در دوره هخامنشی وجود داشته و در قرن پنجم پیش از میلاد ، دوره ای طولانی از تکامل را پشت سر گذاشته است .
قالی ایرانی پیوسته به عنوان یکی از اصیل ترین هنر ها مورد توجه بوده و طیف وسیعی از طرح ها و نقوش زیبا را در برداشته است . در میان قالی ها با طرح های گوناگونی که در آن ها به کار گرفته شده ، قالی های تصویری جایگاه ویژه ای دارند . بافت این قالی ها اواخر سده نهم هجری مجدداً آغاز شد و تا به امروز ادامه یافته است .
در این نمایشگاه نمونه هایی از قالیچه های تصویری شاهنامه بایسنغری به نمایش درآمده است که گوشه هایی از ادبیات ، اسطوره ، مذهب و فرهنگ و هنر غنی ایران را نشان می دهد . این آثار همه در کارگاه قالی بافی استاد موسوی سیرت ، به یاری هنرمندان جوان ایرانی و ذوق و سلیقه استاد دنیا دیده و تکنولوژی کامپیوتری آفریده شده اند .
در واقع چند عامل اصلی را در به وجود آمدن این 26 قالیچه می توان متذکر شد :
اول تهیه طرح و نقشه از روی نسخه اصلی ؛
دوم تنظیم رنگ ها و عمل آوردن مواد رنگی گیاهی و شیمیایی روی پشم های مرغوب ؛
و بالاخره مهارت قالی بافان هنرمند بافنده این آثار که به مدت پنج سال مستمر ، روزانه گاه تا 12 ساعت به کار بافت قالی اشتغال داشته اند .
از نکات جالب این قالیچه ها هم زمانی امر طراحی و بافت را می توان متذکر شد . قالیچه ها حاشیه ندارند ، اما یک حاشیه تشعیری با الهام از نقوش سنتی برای آن ها انتخاب شده که هر دو قالی یک نقش مشترک دارند . در بالای حاشیه ، درون کتیبه هایی نام مجلس مربوط به آن قالیچه و نام هنرمندان آمده است .
در طول سالیان دراز ، در این موزه نمایشگاه های مختلفی برگزار شده که مشهور ترین آن ها از این قرارند : نمایشگاه طرح بته که در دی ماه 1365 بر پا شده ؛ نمایشگاه سجاده ها و قالی های طرح محراب از سده دهم تا چهاردهم هجری ؛ نمایشگاهی از قالی های گل برجسته از قرن هشتم هجری تا دوره معاصر به مناسبت بزرگداشت دهه فجر در 12 بهمن 1364 ؛ و دست بافت های ارامنه ایران .
روز های بازدید : همه روزه به جز دوشنبه و ایام سوگواری
ساعت کار : ۹ - 8 ۱
بهای بلیت ( اتباع ایرانی ) : ۲۵۰۰ ریال
بهای بلیت ( اتباع خارجی ) : ۲۵۰۰۰ ریال
تلفن : ۶۵۲۷۰۳
نشانی : تهران - خیابان کارگر شمالی - تقاطع دکتر فاطمی
allmuseums.com
0 نظرات:
ارسال یک نظر