برج طغرل در شرق آرامگاه ابن بابویه در شهر ری واقع شده است و از آثار به جا مانده از دوره سلجوقیان می باشد . ارتفاع برج حدود ۲۰ متر می باشد ( بدون احتساب گنبد مخروطی شکلی که امروزه اثری از آن نمانده ) و با شماره ۱۴۷ در سال ۱۳۱۰ شمسی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است . به عقیده برخی از کارشناسان این برج شبیه عقربه های ساعت بوده و می توان از روی تابش آفتاب بر روی کنگره های آن زمان را تشخیص داد .
چالش ها درباره شخصیت مدفون در بنا
چالش و اختلافات فراوانی میان کارشناسان و مورخان درباره شخصیت مدفون در این بنا وجود دارد . عده ای آن را آرامگاه طغرل بیک سلجوقی می دانند و در مجمل التواریخ صفحه ۴۶۵ اینگونه آمده است که «سلطان طغرل بیک شهر ری وفات رسید و تربتش آنجا برجاست . »
عده ای دیگر از نویسندگان این مکان را محل دفن خلیل سلطان از فرزندان تیمور لنگ و همسر او شاد الملک در قرن ۱۵ام می دانند .
در کتاب جامع ری باستان تالیف حسن کریمیان نیز آمده است که گروهی این بنا را منتسب به فخر الدوله می دانند .
استاد سید محمد طباطبایی با توجه به تحقیقات مفصلی که پیرامون این اثر تاریخی و شخصیت مدفون در آن داشته است این بنا را متعلق به ابراهیم الخواص می داند . پیکر محمد طباطبایی پس از مرگ در جوار این برج در سال ۱۳۷۱ به خاک سپرده‌شد .
مرمت و بازسازی
برج طغرل برای نخستین بار در سال ۱۳۰۱ شمسی و در پایان ۳۵امین سال پادشاهی ناصر الدین شاه مرمت و بازسازی شد . این مرمت به دستور شاه و به دست وزیرش امین السلطان انجام گرفت و لوحه ای مرمر بر سردر بنا نصب گردید . این بازسازی بنا را از خطر نابودی نجات داد ولی ظرافت کاری های قدیمی و بقعه کتیبه کوفی آن را از بین برد .
بعد از انقلاب ۱۳۵۷ سال ها این بنا متروک بود تا در اوایل دهه هفتاد بار دیگر مورد بازسازی قرار گرفت و بطور جدی در نیمه سال ۱۳۷۷ آغاز و در زمستان ۱۳۷۹ به پایان رسید .
در حال حاضر بازسازی بنا به دست منطقه ۲۰ شهرداری تهران در محوطه ای به وسعت ۲ هکتار و به منظور گسترش و ساختن فرهنگسرا ، کتابخانه ، موزه و رستوران در حال انجام می باشد .
بنای آجری برج طغرل ،که مساحت آن با احتساب باغ و دیوار های احداث شده درسال ۱۳۷۹ به ۵۰۰۰ متر مربع می رسد ، از جمله آثار به جا مانده از دوره سلجوقیان و مربوط به نیمه دوم قرن ششم قمری است . ارتفاع برج بدون سقف در حدود ۲۰ متر است . از نظر معماری ضخامت دیوار برج از ۱/۷۵ تا ۲/۷۵ متر و قطر داخلی و خارجی آن به ترتیب ۱۱ و ۱۶ متر است . سطح بدنه بیرونی برج به ۲۴ ترک تقسیم شده است . در قسمت فوقانی برج تزیینات و کتیبه ای به خط کوفی وجود داشته که در قرون گذشته از بین رفته است .
برج طغرل در واقع یک ساعت طبیعی نیز به حساب می آید ؛ زیرا معماری آن به صورتی است که در بالای هر ترک چهار و نیم دایره وجود دارد که بیانگر یک ربع ساعت است . در بالای آن ها نیز شش مستطیل است که هر یک ۱۰ دقیقه را نشان می دهد . سپس شیار های ریزتری ، به عنوان ثانیه ، وجود دارد که هرگاه خورشید در وضعیت تازه ای قرار بگیرد ، با ایجاد سایه روشن ها ، زمان دقیق نشان داده می شود . ۲ ناودان شرقی و غربی ساعت سه و نه رانشان می دهد و در های ورودی برج ، در شمال و جنوب آن ، نیز ساعت شش و دوازده هستند . گفته می شود که این مکان آرامگاه طغرل ، از سلاطین سلجوقی ، است که به دلیل علاقه به نجوم این برج را بنیاد گذاشته است .
mihanblog.com
ketabeavval.ir
0 نظرات:
ارسال یک نظر