برج قلعه خورموج در شهر خورموج از توابع بخش مرکزی شهرستان دشتی در استان بوشهر قرار دارد .
قلعه خورموج یکی از قلعه های معروف و تاریخی و یکی از نقات نگهبانی و جایگاه پاسداران شهر در دوران گذشته بوده است .
برجی که تا به حال بر جای مانده است بقایای قلعه عظیمی است که به نام قلعه خورموج مشهور بوده است .
قلعه خورموج شامل چهار حصار ، چهار قلعه ، اندرونی ، عمارت مرکزی و قراولخانه و اصطبل می باشد .
سبک معماری آن سلجوقی و متاثر از سبک قلعه سازی دوره ساسانی است که با استفاده از طاق نماها و گچبری در آرایش دیوار ها و درون اتاق ها بنا شده است .
قسمتی از این قلعه به نام قلعه محمدخان دشتی و قسمت دیگر آن به نام قلعه جلال خان معروف بوده است .
حدود 150 سال پیش محمد خان دشتی حاکم دشتی قلعه ای ساخت که دارای چهار برج گلی بود و دیوار ها و بارو ها گچی که به ارتفاع 10 تا 12 متر و با وسعت تقریبی 120 در 110 متر مربع بود .
در داخل قلعه مهمانخانه و قراولخانه به سبک معماری ایتالیایی و به سبک بناهای زمان صفوی ساخته شده بود که معماران شیرازی و اصفهانی کار ساختن آن را بر عهده داشتند .
قلعه دارای در بزرگی رو به شمال به اندازه 4 در 5 متر بود که از چوب درختان جنگلی ساخته شده بود که به آن هشتی می گفتند و محل ورود ماشین و سواران بود .
در کوچک جنوبی به ارتفاع 5/3 متر و عرض 5/1 متر كه محل رفت و آمد پیاده ها بود و به آن چیله می گفتند . چشمه آب روان بنگه از کنار در جنوبی قلعه می گذشت و در کنار آن محمد خان حمامی به سبک معماری دوره قاجار بنا کرده بود .
20 سال محمد خان در این قلعه حکومت کرد و سپس جمال خان دشتی در قسمت جنوب غرب آن قلعه ای گچی بسیار زیبا بنا کرد .
در اواسط دوره پهلوی اول قلعه به تصرف ارتش درآمد و پس از تخریب قسمت مهم ساختمان ، تنها تنها برج جمال خان باقی ماند .
برج قلعه خورموج دارای 3 طبقه و یک زیرزمین است . در زیرزمین بنا سقف به شکل گنبدی و با تقارن زیبایی ایجاد شده است .
این تقارن در طبقات دیگر نیز حفظ شده است . در طبقه اول سقف چندان تفاوتی نکرده و تنها فرق آن ، نقش و نگار‌هایی است که به آن اضافه شده است .
قلعه محمد خان دشتی در سال 1379 در فهرست آثار ملی به شماره ی 3032 به ثبت رسید . این اثر که یکی از با شکوه ترین نمونه های معماری دوره قاجاریه و دارای تزئینات بدیع و منحصر به فرد است ، بارها مورد تاخت و تاز قرار گرفته است .
این اثر ملی که زمانی با برج های متعدد و گوشواره های زیبا ، هیبت و شکوه خود را به رخ هر رهگذری می کشید ، امروز در میان انبوهی از ساختمان های چند طبقه شهری محاصره شده است .
نخستین ضربه ی مهلکی که بر پیکر این اثر تاریخی وارد شده به سال ۵۷ بر می گردد که شهرداری وقت خورموج بخش اعظم آن را به منظور احداث ساختمان جدید شهرداری تخریب کرد . آن زمان بخش اعظم قلعه ی محمد خان تخریب و با لودر با خاک یکسان شد و بدین وسیله یکی از آثار با ارزش گذشته مان نابود شده .
0 نظرات:
ارسال یک نظر