موزه ایران باستان - موزه ملی ایران در استان تهران

موزه ی ملی ایران که عملیات ساخت آن در سال ١٣١٣ خ . آغاز و در سال ١٣١٦ در دو قسمت مجزا به بهره برداری رسید ، نه تنها بزرگترین موزه ی باستان شناسی و تاریخ ایران است ، بلکه از نظر حجم ، کیفیت و تنوع آثار یکی از چند موزه ی بزرگ جهان و به عنوان موزه ی مادر محسوب می شود . موزه ی ملی از دو بخش و ساختمان مجزا تشکیل شده است : موزه ی ایران باستان که تاریخ تاسیس آن همان ١٣١٦ است و موزه ی دوره ی اسلامی که در سال ١٣٧٥ رسما افتتاح شد .
در سال ١٣٠٨ خورشیدی ، به دنبال تصویب قانون حفظ آثار ملی ، انجمن آثار ملی تشکیل شد و به منظور حفظ آثار تاریخی ایران ، تهیه ی نقشه ی بنای موزه ی ایران باستان ، با الهام از بنای طاق کسری ( تیسفون ) توسط معمار فرانسوی ، آندره گدار آغاز گردید که در آن تاریخ مدیر باستان شناسی ایران هم بود . رنگ آجرهای ساختمان موزه قرمز انتخاب شد تا یادآور معماری عصر ساسانی باشد . بنای موزه حدود ١١٠٠٠ مترمربع و ساختمان اصلی آن سه طبقه است .
در حال حاضر موزه ی ملی ایران با دو موزه ی ایران باستان و دوره ی اسلامی زیر بنای بیش از بیست هزار متر مربع در زمینی به مساحت ١٨٠٠٠متر مربع و با حدود ٠٠٠/٣٠٠ هزار شئ تاریخی از زمان های مختلف تاریخی ایران ، بهترین موزه در جهان در ارتباط با فرهنگ ، هنر و تاریخ ایران است . قدیمی ترین اثری که نشانگر حضور انسان در فلات ایران است ، مربوط به ششصد هزار سال پیش است که در این موزه نگهداری می شود . اشیای مختلفی که در طی سالیان گذشته به صورت علمی و غیر علمی کشف شده اند در قسمت زیرزمین موزه ی ایران باستان قرار دارند که پس از کارشناسی و تحقیقات علمی به تالارهای اصلی نمایش آثار منتقل می شوند .
گنجینه ی ملی ایران ، آثار فرهنگی هنری خود را که از ابزارهای سنگی دوران حجر شروع و به اشیا و وسایل مورد استفاده ی انسان های عصر آهن ختم می شود در بخش پیش از تاریخ موزه متمرکز کرده است . اشیای موجود در این بخش که از مواد مختلفی چون سفال فلز ، سنگ عاج ، قیر و ... ساخته شده اند از طریق کاوش هی علمی باستان شناسی یا به طور اتفاقی از محوطه های پیش از تاریخ ایران کشف شده اند . قدیمی ترین آثار به نمایش درآمده در موزه ، تیغه های سنگی کشف رود است که در بررسی های باستان شناسانه ی سال ٥٤ ١٣٥٣ در ناحیه ی خراسان و در کنار رودخانه ی کشف رود به دست آمدند . در ارتباط با قدمت این اشیا نظریات مختلفی ارایه شده است . از جمله این که بررسی های کلود تیبو نشان می دهد که قدمت این اشیا بین هشتصد هزار تا یک میلیون سال است و برخی دیگر نیز قدمت آنها را بین ششصد تا هفتصد هزار سال می دانند . بر اساس نظریه ی تیبو این دوره کهن ترین دوران شناخته شده از پیدایش انسان در ایران است .
نمونه ی دیگر از این ابزارهای سنگی ، دست افزاری است که در بررسی منطقه ی حوضه ی مسیله در ٥٠ کیلومتری جنوب ورامین توسط آقای دکتر صادق ملک شهمیرزادی به دست آمده است . این گروه از آثار مربوط به ٤٥ هزار تا ٦٠ هزار سال قبل استا .
قدیمی ترین آثاری که در آن تفکرات مذهبی و معنوی انسان پیش از تاریخ جلوه گر است ، پیکرک های انسانی و حیوانی کشف شده از تپه ی سراب در شرق کرمانشاه است .
خود بخش ایران باستان نیز از چند زیر مجموعه تشکیل شده :
آثار مربوط به این مجموعه هزاره قبل از میلاد و زمان های دورتر از آن را شامل می شود . که از تپه های باستانی ایران از جمله سیلک کاشان - شوش دانیال - حسنلو آذربایجان و ... کشف شده اند . ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که مورخین تمدن جوامع جمعیتی پیش از ورود آریایی ها در ایران را متاثر از بین النهرین می دانسته اند . اما با قاچاق اشیا جیرفت و بررسی های بعدی کارشناسان مشخص گردید تمدن جیرفت نه تنها کم سابقه تر از بین النهرین نیست بلکه هم عصر یا حتی با سابقه تر از آن است .
ساکنان سرزمین ایران پیش از ورود آریائی ها ایلامی ها بوده اند که خاستگاه اصلی قلمروشان بیشتر در استان های خوزستان – بوشهر – لرستان - چهارمحال بختیاری - کهکیلویه و بویر احمد بوده است . نمونه بارز سایت های تاریخی مربوط به آن دوره در چغازنبیل - هفت تپه – شوش - ایذه و .... هنوز موجود است . کاوش های مربوط به ایلامیان را فرانسه انجام داده تا آنجا که در موزه لوور تعداد آثار مربوط به ایلامیان بیش از تعداد آثاری ست که ما از آنها داریم .
از جالب ترین اشیا مربوط به دوران ایلامیان در موزه لوح قانون حمورابی است که اصل آن در موزه لوور پاریس نگهداری می شود . حمورابی که پادشاه بابل بوده و دوان حکومتش یکی از ادوار طلایی تمدن بابل بوده در یکی از جنگ ها با شاه ایلامی شکست می خورد و شاه ایلامی لوح قانون را به شوش می آورد . مفاد این قانون حتی امروزه نیز بسیار مترقی است .
اما اولین حکومتی که متشکل از اقوام آریایی است را مادها در غرب ایران به مرکزیت هگمتانه ( همدان ) و استان های همجوار آن تشکیل می دهند . این حکومت نیز مانند ایلامی ها بیشتر بعنوان یک حکومت محلی تلقی می شود . اولین امپراطوری ایران و جهان به دست کوروش کبیر و با نام هخامنشیان تاسیس شد .
نمونه هایی از سر ستون های تخت جمشید در موزه ایران باستان

شیوه حکومتداری هخامنشیان از منشور حقوق کوروش گرفته تا چاپارخانه ها - بازرسان دولتی - تسامح و مدارامداری پادشاهان هخامنش نسبت به آزاد گذاشتن مردم هر سرزمینی که فتح می کردند در پرستش خدایانشان و هزاران نکته دیگر که بخشی از آن در وصیت داریوش به خشایارشاه آمده همه و همه شکوه و عظمت ایران آن دوران را زبانزد عام و خاص برای جهانیان کرده است . پس از حمله اسکندر و مرگ او ایران به یکی از جانشینان وی به نام سلوکس رسید که سلسله سلوکیان را تشکیل داد .

البته هنر ( از جمله شعر و موسیقی و نقاشی ) معماری و ... در این دوران گسترش و پیشرفت چشمگیری داشت . که نمونه بارز آن را می توان امروزه در محوطه باستانی بیشابور ( شهرستان کازرون ) و شهر گور ( شهرستان فیروزآباد ) کاخ کسری در تیسفون عراق و ... مشاهده کرد .



meyestan.persianblog.ir
tavoosonline.com