پل زیبای گاومیشان بر روی رودخانه سیمره پس از تلاقی با رودخانه کشکان ساخته شده است محمد علی ساکی وجه تسمیه آن را بر گرفته از گومیشه ( محل پرورش کاومیش ) می داند و سراورل استین نام اولیه این پل را گاماسا می نویسد . گاماسا از دو کلمه گا به معنی گاو و ماس به معنی ماهی تشکیل شده است . گاومیش ، یا گاو میشو نام های دیگر این پل هستند . بقایای این پل مربوط به دوران ساسانی است . قوس های جناقی آجری و سایر تعمیرات سنگی نمای فعلی پل ، نشانگر مرمت آن در دوره های بعدی و بخصوص در دوره اتابکان لرکوچک است . این پل از پنج چشمه بزرگ تشکیل شده بود ، اکنون فقط یک چشمه سالم از آن باقی مانده است . ارتباط چشمه ها با مسیر حرکت آب و طغیان آن محرز می باشد . این پل بسیار فنی و پیچیده ساخته شده به طوری که رقیبی جدی برای پل های مهم به شمار می آید . این پل شباهت زیادی به پل شادروان در شوشتر دارد و در همان دوران ساخته شده است . پایه ها و تکیه گاه های اصلی پل مدور و قطور و مصالح آن از سنگ های مکعبی بزرگ و تراشیده هستند . در ابعاد تقریباً مساوی به صورت رگ چین به روی هم چیده شده و پایه های اصلی پل را به وجود آورده است . داخل این پایه ها با قلوه سنگ و ملاط گچ پر شده است . مصالح اصلی پل سنگ و ملاط گچ است و در سقف طاق ها از اجر استفاده شده است . طاق های جناغی ، دالان ها و راهرو ها همگی از آجر هایی به ابعاد 20*25 سانتی متر ساخته شده اند و نمای داخلی پل به وسیله ملاط گچ مزین شده است .
این پل طاقچه های مسدود و باز و موج شکن هایی دارد که به وسیله راهروها با چند پله به هم متصل می شوند وجود پله ها در میان دالان ستون میانی ، بیانگر این امر است که این پل فقط یک پل ارتباطی نبوده و با توجه به راهرو های داخلی ، پلکان … و کاروانسرا ها از آنها به عنوان سرپناه به هنگام عبور استفاده می کردند . سر هنری راولینسون در سفرنامه خود می نویسد پلی که هم اکنون بر روی سیمره ( دره شهر فعلی ) قرار دارد یکی از بهترین پل های ایران است و آن را حسین خان بزرگ والی معروف ایلام و لرستان به سال 1008 ه . ق تعمیر نموده و طول آن 168 گام است ، به اعتقاد مورخ ها این پل در سال 334 ه .ق بر اثر زلزله از بین رفته است . جدا شدن این پل از هم و پراکندگی آن شاید دلیلی بر وقوع زلزله باشد .
این شهرستان با آثار تاریخی متعدد مانند ماداکتو، آتشکده های تاریخی متعدد ، پل گاومیشان و آثار تاریخی دیگر یکی از شهر های قدیمی و تاریخی کشور محسوب می شود .
یکی از آثار تاریخی این شهرستان که همیشه در این شهرستان و کشور بیشتر مورد توجه بوده است و دارای ویژگی های خاص پل سازی در دوران تاریخی کشور است " پل تاریخی گاومیشان " است که در این شهرستان است و بخشی از تاریخ و قدمت این شهرستان بر روی این پل نمایان شده است .
پل تاریخی و زیبای گاومیشان که بقای آن متعلق به دوران ساسانی است بر روی رودخانه " سیمره " پس از تلاقی با رودخانه کشکان ساخته شده است و بر اساس نظریات مختلف وجه تسمیه نام این پل بر گرفته از " گومیشه " یعنی محل پرورش گاو است .
اما بعضی از مورخان تاریخ مانند " سراورل استین " نام این پل را " گاماسا " می دانند ( " گاماسا " از دو کلمه " گا " یعنی گاو و " ماس " به معنی ماهی تشکیل شده است . )
قوس های جناقی آجری و سایر تعمیرات سنگی و نمای فعلی پل بیانگر مرمت این پل در دوران بعد به خصوص دوران اتابک لر کوچک است .
پل تاریخی گاومیشان از پنج چشمه بزرگ تشکیل شده است که در حال حاضر فقط یکی از این چشمه ها سالم است و ارتباط چشمه ها با مسیر حرکت آب و طغیان آن محرز است .
این پل بسیار فنی و پیچیده ساخته شده است به طوری که رقیبی جدی برای پل های مهم بشمار می رود .
پایه ها و تکیه گاه های اصلی پل مدور و قطور است و مصالح آن از سنگ های مکعبی بزرگ و تراشیده در ابعاد مساوی است که به صورت " رگ چین " به روی هم چیده شده اند و پایه اصلی پل را به وجود آورده است .
داخل پایه ها نیز از قلوه سنگ و ملاط گچ پر شده و مصالح پل سنگ و ملاط گچ و در سقف تاق ها از آجر است که همگی در پیچیدگی این پل نقش دارند .
تاق های جناغی ، دالان ها و راهرو ها همگی از آجر هایی به ابعاد 20 در 25 سانتی متر ساخته شده است و نمای این پل تاقچه های مسدود و باز و موج شکن هایی دارد که به وسیله راهرو ها با چند پل به هم متصل می شوند که این نیز حتی در دوران کنونی بسیار مهندسی شده به نظر می رسد .
وجود پله ها در میان دالان ستون میانی ، بیانگر این امر است که این پل فقط یک پل ارتباطی نبوده بلکه راهرو های داخل و پلکان نشان از این دارد که کاروان ها از این پل به عنوان سر پناه به هنگام عبور استفاده می کردند و چه بسا شب ها که در دل این دالان ها کاروانیان به صبح رسانده اند .
یکی از مورخان تاریخ بنام سرهنری راولینسون در سفرنامه خود درباره این پل می نویسد : " پلی که هم اکنون بر روی سیمره ( دره شهر فعلی ) قرار دارد یکی از بهترین پل های ایران است که حسین خان بزرگ ( والی بزرگ و معروف ایلام و لرستان ) به سال 1008 هجری قمری این پل را تعمیر کرده است " .
پل تاریخی گاومیشان در سال 1377 به شماره 2222 توسط سازمان میراث فرهنگی کشور در آثار ملی کشور ثبت شده است .
همه ساله در ایام تعطیل مسافران و گردشگران زیادی به دیدن این اثر تاریخی رهسپار می شوند .
این اثر تاریخی در حال حاضر به طور کامل مرمت و باسازی شده است آماده استقبال از گردشگران است .
استان ایلام با داشتن 542 اثر تاریخی ثبت شده در آثار ملی کشور یکی از قطب های گردشگری در کشور محسوب می شود .
0 نظرات:
ارسال یک نظر