رباط نیشابور مشهور به رباط شاه عباسی از ابنیه زیبای تاریخی نیشابور است که هر چند در گذشته در خارج از دروازه شهر نیشابور قرار داشته اما با گسترش شهر هم اکنون در مرکز این شهر قرار دارد .
این کاروانسرا که در ابتدا موقعیت آن در خارج از حصار دروازه مشهد و خندق اطراف شهر قدیم قرار داشته و اکنون در حاشیه جنوبی خیابان امام خمینی (ره) و نزدیک به میدان خیام در قسمت شرقی بافت مرکزی شهر واقع شده است .
بنای این کاروانسرا را به دوره شاه عباس صفوی نسبت داده اند . از لحاظ وضع بنا ، دیوار ها ، ایوان ها و سقف غرفه ها از آجر ، به صورت ضربی ، با ملات گچ و ماسه و سنگ لاشه ، در پی بنا ، ساخته شده و روکار آن ها در تعمیرات مکرر بازسازی شده است .
فرم بنا نیز از نوع چهار ایوانی با پلان مربع شکل و به ابعاد 69 در 68 متر می باشد .
بنا دارای یک حیاط مرکزی بوده که تعداد 24 حجره در پیرامون آن قرار دارد . ورودی کاروانسرا از ایوان شمالی است که دارای هشتی مفصلی می باشد . در پشت حجره ها ، اصطبل ها قرار گرفته اند که محل نگهداری احشام و چهارپایان بوده است و سکو هایی نیز جهت قرار دادن بار و اموال مسافرین در آن ایجاد شده است .
این کاروانسرا در دوره قاجاریه ، مدتی به عنوان نوانخانه و محل نگهداری ایتام و مستمندان به کار برده می شد و در دوره پهلوی نیز به پادگان نظامی ژاندارمری تبدیل گشت .
بعداز انقلاب ، مدتی در اختیار جهاد سازندگی بود تا این که در سال 1367 به میراث فرهنگی تحویل و بازسازی آن شروع شد و پس از آن در سال 1374 همزمان با برپایی کنگره جهانی بزرگداشت عطار نیشابوری ، تحت عنوان « مجموعه فرهنگی » و « موزه » ( گنجینه ) شروع به فعالیت نمود .
همینک غرفه های ضلع شرقی کاروانسرا به موزه نیشابور اختصاص یافته که از سه بخش باستان شناسی ، مردم شناسی و بخش ویژه تشکیل شده است .
در بخش باستان شناسی ، اشیاء تاریخی نظیر سکه های متعلق به قبل از اسلام تا دوره تیموری ، انواع ظروف سفالین دوران تاریخی و اسلامی ، ظروف فلزی و شیشه ای و اشیاء سنگی به نمایش گذاشته شده است .
بخش مردم شناسی ؛ به نمایش جلوه هایی از زندگی روزمره مردم منطقه و بخش ویژه به نمایش اشیایی چون مجسمه های دوران تاریخی و ما قبل آن ، ماکت شهر قدیم نیشابر در دوره تیموری ، لوحه استوانه ای بدلی منشور آزادی متعلق به کوروش هخامنشی به خط میخی ، تعدادی سنگ قبر تاریخی ، مجموعه اهدایی مدال ها و احکام شادروان پهلوان یعقوبعلی شورورزی ، تعدادی ضریح چوبی منبت کاری شده تاریخی و تعدادی اسناد خطی و احکام اختصاص یافته است .
ضلع غربی به سالن اجتماعات و محل دائمی نمایشگاه آثار هنرهای دستی و کارگاه آموزشی اختصاص یافته و دیگر حجره ها پیرامون حیاط مرکزی به تولید صنایع دستی و سنتی نظیر گیوه بافی ، حصیر بافی ، قالی بافی ، غربال سازی ، سفالگری ، کارگاه مرمت سفال ، طراحی و نمونه سازی سفال های باستانی و قلم زنی فیروزه تراشی ، تذهیب ، مینیاتور ، معرق و مشبک سازی روی چوب ، کاشی معرق و کاشیکاری ، پوشاک سنتی ، عکاسخانه سنتی ، ساخت سازهای سنتی ، چایخانه و سوغات نیشابور اختصاص داده شده است .
0 نظرات:
ارسال یک نظر