دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران و در منطقه آذربایجان واقع شده است . این دریاچه طبق آخرین تقسیمات کشوری ، بین دو استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی تقسیم شده است . دریاچه ارومیه ، بزرگ ترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب شور دنیا است . آب این دریاچه بسیار شور بوده و عمدتاً از رودخانه های زرینه رود ، سیمینه رود ، گدار ، باراندوز ، شهر چای ، نازلو و زولا تغذیه می شود .
حوضه آبریز دریاچه ارومیه ، ۵۱٬۸۷۶ کیلومتر مربع است که پیرامون ۳٪ مساحت کل کشور ایران را دربر می گیرد . این حوضه با داشتن دشت هایی مانند دشت تبریز ، ارومیه ، مراغه ، مهاباد ، میاندوآب ، نقده ، سلماس ، پیرانشهر ، آذرشهر و اشنویه ، یکی از کانون‌های ارزشمند فعالیت کشاورزی و دامداری در ایران به شمار می رود .
دریاچه ارومیه بزرگ ترین آبگیر دایمی آسیای غربی است که در شمال غرب فلات ایران قرار گرفته است . پارک ملی دریاچه ارومیه پس از مرداب انزلی ، از جالب ترین و نغز ترین زیستگاه های طبیعی جانوران در ایران به شمار می رود . این دریاچه در حال حاضر ۲۷ گونه پستاندار ، ۲۱۲ گونه پرنده ، ۴۱ گونه خزنده ، ۷ گونه دوزیست و ۲۶ گونه ماهی حیات وحش این دریاچه را تشکیل داده است .
آب دریاچه ارومیه بسیار شور و میزان نمک محلول در آن دو برابر اقیانوس ها است . به این دلیل ، هیچ ماهی و نرم تنی به جز گونه هایی از سخت پوستان در آن زندگی نمی کنند و آب آن هیچ‌وقت یخ نمی زند . شناکنندگان نیز می توانند بر روی آب آن شناور بمانند .
آب دریاچه ارومیه از دسته آب های کلروره سدیک می باشد و گل دریاچه ارومیه خمیری سیاه رنگ و جزو گل های کلروره است که دارای خاصیت درمانی برای بیماری هایی چون رماتیسم و آرتروز و بیماری های زنانه است .
دریاچه ارومیه دارای ۱۰۲ جزیره است که همه آن ها از سوی سازمان یونسکو به عنوان اندوخته طبیعی جهان به ثبت رسیده است . جزیره اِشک ، زیستگاه پرندگان زیبای کوچگ ،ر از جمله مرغ آتش و تنجه و نیز گوزن زرد ایرانی است . برای گشت و گذار در دریاچه و جزیره‌های آن می‌توان از دو کشتی سهند و نوح ، یا قایق‌های گوناگون در بندر گلمانخانه بهره گرفت .
تاریخچه
کریستال‌های نمک در دریاچه ارومیه
نام کهن این دریاچه چیچَست بوده‌است . این واژه ، واژه‌ایست از زبان اوستایی و پارسی باستان و تلفظ آن چَئِچَستَ بوده است . دریاچه چیچست در اسطوره های ایرانی نقشی بنیادین دارد . عرصه بسیاری از رویداد های مهم زندگی کیخسرو ، کرانه این دریاچه بوده است . دژ بهمن که کیخسرو در نبردی غول آسا و سهمگین آن را می گشاید و از چنگ دیوان به‌در می آورد ، در نزدیکی همین دریاچه بوده و بسیاری از اسطوره های دیگر .
در دوران پهلوی به مناسبت پادشاهی رضاشاه پهلوی ، به این دریاچه نام رضائیه داده شد .
دریاچه ارومیه یکی از زیستگاه های طبیعی مهم در منطقه آذربایجان که در عین حال برای ورزش های آبی همانند شنا ، قایقرانی و اسکی روی آب نیز بسیار مناسب می باشد ، در آستانه خشک شدن است . این دریاچه که با سواحل زیبا و آب شور و شفابخش خود گردشگران بسیاری را در فصول مختلف و علی الخصوص در تابستان به سوی خود جلب می نماید ، از نظر داشتن مینرال های مختلف ، دارای یکی از کمیاب ترین منابع طبیعی بوده و متأسفانه امروزه با تهدیدی بسیار جدی روبروست .
این دریاچه به‌دلیل شرایط جغرافیایی و توپوگرافیکی خاص خود به همراه رودخانه ها ، دشت ها ، مرغزار ها ، جزئی از ثروت طبیعی ایران به ساب می آید که در محدوده ای به نام پارک ملی دریاچه ارومیه به وسعت ۴٬۸۱۰ هکتار واقع گردیده و به اصطلاح تحت حمایت قرار دارد . به دلیل چاره اندیشی برای مقابله با کاهش سطح آب و افزایش میزان نمک آن این دریاچه در سال های اخیر ، گردهمایی ای در روزهای شانزدهم و هفدهم نوامبر در تبریز برگزار گردید . در این گردهمائی که کارشناسانی از استان های آذربایجان غربی و شرقی در آن شرکت جسته بودند ، معلوم گردید که شرایط نامناسب دریاچه ارومیه بارها و بارها به‌گوش مقامات ذیربط در تهران رسانده شده است ، ولی هیچ اقدامی در این راستا صورت نپذیرفته است . در این گردهمایی همچنین توجه همگان به وجود سیصد میلیگرم نمک در هر لیتر آب دریاچه که افزایشی قابل توجه می باشد ، جلب گردیده و اعلام گردید که علت افزایش میزان نمک آب دریاچه کاهش آب رودخانه های حوضه آن بوده و در صورت عدم اتخاذ تدبیری مؤثر آب دریاچه خشک شده و مردم منطقه از این امر متضرر خواهند شد .
گفته می‌شود که کارشناسان شرکت کننده در این گردهمایی بر این امر هم‌داستان بودند که مقصر اصلی خطر خشکی دریاچه ارومیه ، دولت است که نسبت به برخی مسایل استان آذربایجان غربی بی تفاوت رفتار می نماید . برخی کارشناسان بر این عقیده اند که دریاچه ارومیه به‌دلیل تنوع بیولوژیکی خود از طرف یونسکو به عنوان پارک ملی و محیط بیوسفر قبول شده است ، ولی به‌دلیل بی تفاوتی دولت ، با خطر خشک شدن روبه‌رو شده است .
ارزش اقتصادی
مطالعات اکتشافی انجام شده برای استحصال نمک از دریاچه ارومیه نشان داده است که مجموع ته نشست جامد دریاچه به بیش از 5 میلیارد تن می‌رسد . در این میان پتاسیم برحسب K_2O حدود 27 میلیون تن و برحسب سولفات پتاسیم حدود 60 میلیون تن ، منیزیا 240 میلیون تن ، برومید حدود 28 تن و لیتیم حدود 250 تن برآورد شده است . بنابراین ، پس از مطالعات فرآوری ، استحصال نمک های دریاچه ارومیه با احداث حوضچه های تبخیر خورشیدی و کارخانه های فرآوری ، امکان پذیر است .
اهمیت و ارزش پارک ملی :
- ارزش حفاظتی به جهت داشتن انواع گونه های حیات وحش
- ارزش حفاظتی به جهت داشتن انواع گونه های پوشش گیاهی در سطح جزایر
- ایجاد تعادل طبیعی در منطقه آذربایجان
- ارزش توریستی ، تفریحی و اجتماعی
- داشتن عناوینی بمانند : پارک ملی ، اندو ختگاه زیست سپهر و تالاب بین المللی
- ارزش طبی ( لجن درمانی )
- ذخیره گاه زیست سپهر
- تالاب بین المللی ( ثبت شده در کنوانسیون رامسر )
جزایر پارک ملی دریاچه ارومیه
پارک ملی دریاچه ارومیه شامل 102 جزیره بزرگ و کوچک می باشد که مهمترین آنها عبارتند از :
جزیره کبودان ( قویون داغی ) با 3125 هکتار مساحت
جزیره اشک با 1250 هکتار مساحت
جزیره اسپیر با 1250 هکتار مساحت
جزیره آرزو با 800 هکتار مساحت
جزایر نهگانه ( محل تخمگذاری پرندگان )
roshd.ir
ostan-ag.gov.ir
0 نظرات:
ارسال یک نظر