میل رادکان یا گنبد رادکان یا برج تاریخی رادکان ، در ۴ کیلومتری جنوب شرقی روستای رادکان و در ۴۲ کیلومتری جنوب کردکوی و ۵۴ کیلومتری جنوب غربی گرگان ، در غرب گلستان ، در یک منطقه کوهستانی - جنگلی و بر فراز تپه با صفایی که دارای موفقعیت خاص طبیعی و سوق الجیشی است در دامنه جنوبی سلسله جبال البرز و دره ها و تراس های حاشیه شمالی رودخانه نکا که از شرق به غرب جریان دارد ، از آثار تاریخی و دیدنی است که با بیش از یک هزار سال قدمت ، قرار دارد . برج یا میل رادکان در منطقه به نام قلعه " گبری " نیز نامیده شده است ، این بنا به شماره ۱۴۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .
برج یا میل رادکان با حدود ۳۲ متر ارتفاع و ۱۵ متر قطر از دو قسمت گنبدی و بدنه تشکیل شده که گنبد آن به صورت مخروطی بلند و کشیده و به صورت دو پوسته ای است که بر بدنه استوانه ای قرار دارد . این بنای تاریخی و بلند با توجه به اینکه در مسیر جاده ابریشم قرار دارد در گذشته به عنوان راهنمای بازرگانان و مسافران مورد استفاده قرار می گرفت .
این گنبد در امتداد گنبد های لاجیم ورسک در کنار شاهراه منتهی به شاهکوه ، گردنه شمشیر بر ، چشمه علی ، جهان نما ، بخش یانه سر ، بر فراز تپه ای که از دور نمایان است ، به منظور راهنمایی رهگذران و مسافران ساخته شده است . بعد ها از این بنا به عنوان آرامگاه بانی آن استفاده کرده اند . این گنبد مدفن یکی از اسپهبدان آل باوند طبرستان به نام ابو جعفر محمدبن وندربن باوندی است .
بر کتیبه ای که در زیر گنبد دیده می شود ، ساخت آن در ۴۰۷ هجری قمری در زمان فرمانروایی اسپهبد ابو جعفر آغاز و در ۴۱۱ هجری قمری بدست احمد بن عمر به پایان رسید . این بنا از دو قسمت گنبد و بدنه تشکیل شده است . گنبد آن بصورت ترک ( مخروطی شکل ) و دو پوشه است ، که بیش از ۳۵ متر ارتفاع دارد . بدنه بسیار ساده و دارای آجر چینی معمولی و دارای تزئینات آجرکاری و گچ بری است . به منظور استحکام بخشی بیشتر حد فاصل بند های آجر ها با فشار انگشت دست به داخل فشرده شده است که قابل توجه می باشد .
در فواصل معیین سوراخ هایی به چشم می خورد که جای داربست بوده که در هنگام احداث بنا تعبیه شده است . ورودی هلالی شکل آن در ضلع جنوبی گنبد قرار دارد . زیباترین قسمت بنا در بخش فوقانی آن قرار دارد ، که عبارت از دو ردیف قطار بندی و دو کتیبه کوفی و پهلوی است که در میان تزئینات آجرکاری و گچ بری که نام بانی و تاریخ ساخت بر آن نوشته شده است . طرح داخلی گنبد رادکان مدور و دارای نمایی ساده و اندود گچ و آهک است . در تمام بدنه بنا آجر و ملات گچ و آهک بکار رفته است .
برای بنای برج رادکان تاکنون پژوهشگران کاربرد هایی همچون قصر ، مقبره ، گنبد و برج بیان کرده اند ، اما تا زمان خواندن تمام کتیبه های این بنا برای قطعیت این موضوع ، باید منتظر بود . تاکنون بر اساس متن های قرائت شده برخی از این کتیبه ها ، گفته شده است که بنای رادکان متعلق به یکی از اسپهبدان آل باوند طبرستان به نام ابو جعفر محمد ابن وندریان بوده است . در زمینه این گونه برج ها یک باستان شناس گفت : شمال شرق خاستگاه برج آرامگاهی در ایران بشمار می رود .
آرامگاه ها بخش قابل توجهی از بقایای معماری قدیم را به خود اختصاص داده اند . این بنا ها با نقشه دایره ، چهار ضلعی ، هشت ضلعی و با شیوه های گوناگون احداث شده اند و با نام های بقعه ، پیر ، امامزاده ، مزار ، گنبد و برج در جای جای کشورمان مورد احترام است . در میان زیرمجموعه های آرامگاهی ، " برج آرامگاه ها " از جایگاه ویژه ای برخوردار است . می توان از برج رادکان در استان گلستان به عنوان قدیمی ترین نمونه برج های آرامگاهی در ایران نام برد . از روزگار پیش از تاریخ تاکنون این هنر مورد توجه گروه های مختلف انسانی قرار گرفته و سعی زیادی برای تکامل و گسترش آن انجام گرفته است .
شهرستان کردکوی با بیش از 75 هزار نفر جمعیت در 27 کیلومتری گرگان و در غرب استان گلستان واقع می باشد . بر اساس نظر کارشناسان میراث فرهنگی شروع کار بنای برج رادکان در ربیع الثانی ۴۰۷ هجری قمری زمان فرمانروایی اسپهبد ابوجعفر و اتمام آن در ۴۱۱ هجری قمری ، بدست معمار احمد بن عمر بوده است . بر اساس اسناد تاریخی اسپهبد ابو جعفر محمد ابن وندر از شاهزادگان سلسله باوندی طبرستان ( باوندیان از نوادگان کاووس ، پسر قباد ، شاه ساسانی بوده اند ) بوده که در دوران تسلط سلسله آل زیار در قسمت جلگه ای و در نواحی کوهستانی طبرستان حکومت می کردند . کردکوی با حدود ۸۰ هزار نفر جمعیت در 30 کیلومتری غرب گرگان مرکز استان گلستان واقع شده است . این شهرستان با مساحتی در حدود ۸۱۵ کیلومتر مربع از شمال به بندر ترکمن ، از غرب به بندر گز ، از شرق به گرگان و از جنوب به استان سمنان محدود است .
جاده " شاه عباسی " ، شهر باستانی " تمیشه " ، امامزاده " روشن آباد ، ابراهیم و چهار کوه " ، دهکده های " درازنو و جهان نما " و پارک جنگلی " امام رضا (ع) " از جمله مناطق دیدنی این شهرستان است .
armanershadi.wordpress.com ، Wikipedia.org
0 نظرات:
ارسال یک نظر