نمایی از کوه قلعه فردوس
کوه قلعه فردوس ، کوهی است که در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر فردوس قرار داشته و محل یکی از قلعه ها و دژ های مهم اسماعیلیه و مرکز استقرار این فرقه در ایالت قهستان و در جنوب خراسان بزرگ بوده است .
عطاملک جوینی در تاریخ جهان گشای درباره این قلعه می گوید : « از ۷۰ دژی که در جنوب خراسان قرار داشت ، شاید وسیع ترین و عظیم ترین آنها در ۵ کیلومتری جنوب غربی فردوس باشد . » اسماعیلیان ، قلعه نظامی خود را در بالای این کوه ساخته بودند که در بلند ترین نقطه دشت فردوس واقع شده و از تمام جهات بر منطقه مشرف است . موقعیت این قلعه به گونه‌ای است که از سه جهت به پرتگاه هایی منتهی می شود و تنها راه دسترسی به قلعه از طریق تنگه ای است که در جنوبی غربی کوه ، که شیب کمتری دارد ، قرار گرفته است . این قلعه در ۶ حصار مختلف ساخته شده و مرکز فرماندهی در طبقه ششم و در نوک قلعه قرار دارد . طبقات دیگر آن دارای دروازه های ورودی از جهات مختلف ، محل نگهداری آذوقه ، اسلحه خانه ، اصطبل ، آب انبار ، برج و بارو و حمام و تالار ها و سرباز خانه هستند . ارتفاع برج ها حدود ۵ متر بوده و تمام آنها به کمک سنگ های لاشه و ملات گچ و ساروج ساخته شده اند .
این قلعه در دوران آبادی دارای دو دیوار و حصار تو در تو و چند برج دیده بانی بوده است . محیط بیرونی ترین دیوار ، حدود یک هزار متر است . در قسمت پایانی قلعه ، آب انبار هایی درون سنگ ها کنده شده که طول هر یک حدود ۱۰ متر و عرض آنها در حدود ۲ متر بوده و از آب باران و برف پر می شده اند . این آب انبار ها در هنگام محاصره ، به عنوان آب شرب اهالی مورد استفاده قرار می گرفته اند . همچنین این آب انبارها ، ذخیره تمام اهالی قلعه نبوده اند ؛ زیرا در پایین دیوار و در جنوب قلعه چاهی کنده بودند که امروزه به چاه قنوت مشهور است . در قله کوه آثار برج استوانه ای کوچکی قرار دارد که شاید محل افروختن آتش بوده و با دیده بانی در ارتباط بوده است . این دژ ، روزگاری بر جلگه های اطراف و راه های بازرگانی قدیم ناظر بوده و راه های کاروانی دشت تون را هم می توانسته به خوبی دیده بانی کند .
این قلعه دارای تونلی آجری است که به قلعه حسن آباد متصل است و این راه زیرزمینی این دو قلعه را به وسیله یک راه زیرزمینی دیگر به وسط شهر تاریخی تون متصل می کند . در داخل این تونل زیرزمینی که پس از زمین لرزه سال ۱۳۴۷ کشف شد ، اجساد بسیاری از مردگان یافت شد که در کنار هم در داخل این تونل چیده شده و دارای کفن هایی با آثار اسلامی و آیات قرآن بودند .
در حمله مغول به منطقه فردوس ، این قلعه مورد هجوم سربازان مغول قرار گرفت و غارت شده و در نهایت به آتش کشیده شد .
Wikipedia.org
0 نظرات:
ارسال یک نظر