قلعه اسماعیل آقا در استان آذربایجان غربی

قلعه اسماعیل آقا ، روستایی است از توابع بخش نازلو و در شهرستان ارومیه استان آذربایجان غربی ایران است .

قلعه اسماعیل آقا در زبان محلی « اسماعیل آقا قلعه سی » نامیده می شود که مربوط به قلعه نظامی یکی از خوانین محلی بوده است . این قلعه در 18 کیلومتری شمال غربی شهرستان ارومیه بفاصله نسبتاً کمی از جاده سرو در بالای رشته کوهی قرار گفته است . بنای اسماعیل آقا قلعه سی مربوط به دو دوره متفاوت می باشد .

دوره اول آثاری است که مربوط به هزاره اول قبل از میلاد مسیح می باشد که شامل بقایای دیوار های یک دژ نظامی اورارتوئی و دخمه هایی تراشیده از صخره های مقاوم مربوط به همان زمان می باشد . ایوان ورودی و سر در با قاب بندی سنگی و طاقی که طاق نماهای محراب مانند در انتها دارد و شیوه اجرای دیوار های دژ از ویژگی های این اثر ارزشمند می ‌باشد .
جمعیت
این روستا در دهستان نازلوچای قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۸۹۷ نفر ( ۱۴۰ خانوار ) بوده است .
دوره دوم آثار و بقایای قلعه دفاعی دیگری است که دیوار های آن و برج های دیده بانی مربوطه پا بر جا و کمتر آسیب دیده . این قلعه نظامی مربوط به یکی از خوانین محلی می باشد که در جریان اغتشاشات اواخر دوره قاجاریه احداث گردیده است . در ساخت برج و بارو های قلعه از خشت خام استفاده شده است .
در فاصله هجده کیلومتری شمال غربی شهرستان ارومیه ، به فاصله نسبتاً کمی از جاده " سیرو " ، در بالای یک رشته کوه منفرد بقایای آثار و قلعه ای نظامی به چشم می خورد . این کوه از دو طرف با شیب تند به رودخانه نازلو چای منتهی می شود و به لحاظ موقعیت سوق الجیشی حایز اهمیت است .
آثار موجود در این قلعه به دو دوره تاریخی تعلق دارد :

الف ) دوره اول : آثاری مربوط به هزاره اول ق . م را شامل می شود . از این دوره بقایای دیوار هایی از یک پادگان نظامی اورار توبی باقی مانده است .
ب ) دوره دوم : شامل آثار و بقایای قلعه دفاعی دیگری است که دیوار های آن به همراه برج های دیده بانی پا برجاست و متعلق به یکی از اربابان محلی دوره قاجاریه است .

این قلعه در نیمه دوم قرن 19 میلادی ساخته شده و بخشی از دیوارها و محل دیده‌بانی آن هنوز هم پا بر جاست‌ .