میل اخنگان بنایی آجری است که در فاصله ۲۲ کیلومتری شمال شهر مشهد مجاور روستایی به همین نام در کناره جاده توس به پاژ ( زادگاه فردوسی ) واقع شده است . طرح معماری میل به دوره تیموری و قرن نهم هجری منتسب می باشد .
بنا بر روایات متون کهن در نزدیکی میل واقع در مدخل دره کارده در سده چهارم هجری نبردی خونین بین والیان و حکام قبلی خراسان و سلطان محمود غزنوی روی داده است .
مشخصات ظاهری
این بنا برج مقبره ای به ارتفاع ۱۷ متر است که بر روی سکوی مدوری با هشت نیم ضلعی قرار گرفته است و نمای خارجی آن علاوه بر دارا بودن شکل مدور با هشت نیم ستون الحاقی تزئین شده است . بر راس بنا گنبدی از نوع مخروطی قرار گرفته که با کاشی های لاجوردی و فیروزه ای در نوار های افقی تزئین شده است . بطور کلی معماری این اثر میل های دوران تیموری را القاء می نماید .
هویت مدفون
علی رغم اینکه هویت مدفون در این بنا مشخص نیست برخی از منابع آن را ساخته ای بر فراز مدفن دختری هندی می دانند که در راه زیارت دار فانی را وداع گفته است . عده ای نیز این بنا را این محل قبر " گوهرتاج " خواهر گوهرشاد همسر شاهرخ تیموری است . برخی از محققین به استناد نقوش زنانه گل های مینایی سطح بنا بر این باورند که این میل برای آهنگان خاتون نامی بنیان شده است .
برخی معتقد اند میل اخنگان از جمله گورهای سردابه شکل دستجمعی که در مجاورت مکان های متبرک و و گورستان های عمومی ساخته می شده و گور مسافران متشخص تا زمان انتقال بوده است بخصوص که این بنا در نزدیکی اندرخ میدان جنگ بزرگ سلطان محمود غزنوی و حاکمان پیشین خراسان است .
بنای میل برروی سکوی کوتاه 8 گوشی قرار گرفته و ساقه استوانه ا ی آن 7/13 متر می باشد و کلاهکی عرق چینی به بلندی 2/4 بر روی آن قرار دارد ساقه میل از درون 8 گوش و از بیرون استوانه ا ی با هشت نیم ستون الحاقی و تزئینی است . بنا از آجر ساخته شده و با قطعات کاشی به شکل های مستطیل ، چند ضلعی و ستاره چلیپا با نقوش برجسته و متنوع به رنگ لاجوردی و فیروزه ا ی تزئین شده است.
تاریخ ساخت بنا مشخص نیست اما شباهت آن به معماری مسجد جامع (861 هجری ) و بنای امیر چخماق یزد (830 هجری ) احتمال ساخت آن را به همین دوران نزدیک می کند .
0 نظرات:
ارسال یک نظر